سپری که یکی از مهمترین پروفیلهای فولادی مورد استفاده در ساختمانسازی است، شکلی شبیه حرف T انگلیسی داشته و از آنجا که سه بال دارد، به سپری نامگذاری شده است. در واقع شاکله اصلی سپری را بال و جانی بلند و باریک میسازد و این مقطع، پروفیل T نیز نامیده میشود. پروفیل سپری به دو شکل پرسی و فابریک تولید شده که هریک کاربرد خاص خود را دارد. در این مقاله از محک استیل، به توضیح ویژگی ها و کاربردهای سپری پرداختهایم.
سپری دقیقا چیست؟
سپری محصولی فولادی و مستحکم با شکل T است که برای موارد استفاده گوناگون در صنعت و یا پروژههای ساختمانی به کار برده میشود. این محصول در بسیاری از مواقع با برش طولی تیرآهن از وسط، تولید میشود. عمده سپریهای مورد استفاده در صنعت از جنس فولاد است، اما این پروفیل مهم را از آهن، استیل و آلومینیوم نیز میسازند. ساخت سپری به دو صورت انجام میشود:
- روش فابریک: برای تولید سپری به این روش، از نورد برای شکلدهی نهایی محصول استفاده میکنند.
- روش پرسی: در این روش تولید سپری، تیرآهن را برش میدهند.
تفاوت های سپری فابریک و پرسی
عمده تفاوت سپری فابریک و پرسی در روش ساخت این مقاطع است؛ در تولید سپری فابریک مستقیما از شمش فولادی و عملیات نورد گرم استفاده میشود و در نتیجه محصول نهایی از نظر مقاومت و کیفیت، در سطح بالاتری قرار دارد. اما سپری پرسی با مقاطع فولادی اولیه مانند تیرآهن و با عملیاتی مانند پرس ساخته شده و پروسه تولید سادهتری را پشت سر میگذارد و در نتیجه ارزانتر از سپری فابریک است. ضمنا ضخامت سپری پرسی از سپری فابریک کمتر است.
سپری کجا استفاده میشود؟
برای کاربردهای سپری موارد بسیار متنوعی ذکر شده است که نشان از اهمیت و کلیدی بودن این مقاطع فولادی دارد.
در وبسایت steelxdecor راجعبه موارد استفاده سپری آمده است:
«یکی از رایجترین کاربردهای پروفیلهای T در صنعت ساختوساز است. از این مقاطع برای ساخت ساختمانها، پلها و سایر سازهها استفاده میشود. آنها بهویژه در کاربردهایی که نیاز به سازه باربر وجود دارد، مانند ساخت ستونها و تیرها، مفید هستند. همچنین از سپری برای ساخت خرپاها و چارچوبهای مثلثی که از سقفها، پلها و سایر سازهها پشتیبانی میکند، استفاده میشود.»
سایر کاربردهای سپری به شرح زیر است:
- اتصال پل به ستون
- خشکهچینی (استفاده در نماکاری خشک)
- سقف کاذب یا شیشهای، درسازی، ساخت پنجره
- مقاومسازی اسکلت گلخانهها
- مورداستفاده در گاردریلها
- کاربرد در والپستها
انواع سپری آهنی
سپری آهنی در دو نوع اصلی آهنی فابریک و آهنی نوردی در بازار فولاد موجود است و به فروش میرسد. برای اطلاع بیشتر شما درباره شباهت ها و تفاوت های سپری آهنی فابریک و سپری آهنی نوردی، جدول زیر را آماده کردهایم.
نوع سپری آهنی | شکل ظاهری | پروسه تولید | وزن | مقاومت | قیمت |
فابریک | T شکل با اضلاع برابر | فرآیند نورد شمش فولادی | بیشتر | بالا | بالاتر به دلیل کیفیت بهتر |
نوردی | 1. سپری آهنی نوردی با اضلاع متساوی 2. سپری آهنی نوردی با اضلاع نامتساوی 3. سپری آهنی نوردی با ارتفاع زیاد
| نورد گرم شمش فولادی در کورههای حرارتی | کمتر از فابریک | کمتر از فابریک | پایینتر از نوع فابریک |




انواع پروفیل سپری از نظر جنس
پیشتر از این گفتیم سپری از نظر فرآیند تولید به دو دسته فابریک و پرسی تقسیم میشود و نیز سپری آهنی را نام بردیم که خود شامل دو مدل سپری آهنی فابریک و سپری آهنی نوردی است. در ادامه باید بگوییم طبقهبندی سپریها به همینجا ختم نمیشود و این مقاطع پرکاربرد، از لحاظ جنس نیز در چهار دسته دیگر سپری مسی، آلومینیومی، برنجی و استیل هم قرار میگیرد. گفتنی است سپری مسی و برنجی کاربرد صنعتی محدودی دارد.
اما سپری آلومینیومی یکی از مهمترین سپریهاست که در سقفهای کاذب استفاده میشود. این نوع سپری دو ویژگیهای اساسی زیر را دارد که آن را برای استفاده در بخشهای مختلف حمام و آشپزخانه ساختمانهای مسکونی مناسب میکند:
- مقاومت بسیار مناسب
- قابلیت تمیز شدن آسان
توجه:
سپری آلومینیومی هم به دو روش فابریک و پرسی تولید میشود؛ نوع پرسی این مقاطع کیفیت پایینتری دارد و برای مصارف مختلف به دو شکل لبهتیز و لبهگرد ارائه میشود.




جدول وزنی سپری ساختمانی
برای پیدا کردن مشخصات وزنی و اندازه سپری، بهترین راه مراجعه به جدول اشتال است. گفتنی است استاندارد DIN 59051 و DIN 10055 دربردارنده جدولها و مشخصات وزنی و ابعادی سپری است.
جدول وزنی سپری مطابق با استاندارد DIN 10055 به شرح زیر است:
نماد محصول | سایز اسمی | ضخامت (mm) | وزن یک متر از محصول بر حسب kg | وزن شاخه 6 متری بر حسب kg |
T40 | 4 | 4 | 3 | 17.8 |
T50 | 5 | 5 | 4.5 | 26.7 |
T60 | 6 | 6 | 6.3 | 37.4 |
قیمت سپری آهنی
سپری آهنی توسط شرکتهای معتبر تولیدکننده در ایران ساخته و عرضه میشود و با توجه به نرخ روز متریال ساخت و سایر عوامل دخیل بر قیمت تمامشده محصول، در بازههای زمانی مختلف سال، هزینهای متغیر دارد.
ضمنا خوب است بدانید قیمت سپری آهنی با توجه به کیفیت مواد اولیه و همچنین سایز و ابعاد سپری تعیین میشود. هماکنون در مردادماه 1404، قیمت سپری آهنی سایز 3، 38730 تومان برای هر کیلوگرم شاخه شش متری برآورد شده است. بر اساس همین مقادیر و واحدها، قیمت سپری آهنی سایز 4 نیز هماکنون 38640 تومان، سپری آهنی سایز 5، 38550 تومان و سپری سایز 6 نیز 38450 تومان گزارش شده است.
اما در کل بهتر است برای اطلاع دقیق از قیمت سپری آهنی با تولیدکنندگان معتبر تماس بگیرید.
سخن پایانی محک استیل درباره سپری
سپری یکی از مقاطع فولادی اساسی و پراهمیت در صنعت ساختوساز است که نقشی برجسته در تامین استحکام و ایمنی سازهها ایفا میکند. آشنایی دقیق با انواع سپری، کاربردها و روشهای تولید آن امکان انتخاب بهینه را برای مهندسان و طراحان فراهم میآورد.
کاربردهای متنوع سپری، از ساخت ستونها و تیرها گرفته تا اجرای سقفهای کاذب، چارچوبهای مثلثی و والپستها، اهمیت این مقطع را در پروژههای عمرانی و صنعتی دوچندان میکند. بنابر تمام این موارد، شناخت کامل سپری و بهکارگیری درست آن بهعنوان یکی از ابزارهای مهم در ارتقاء کارایی و دوام سازهها، جایگاه ویژهای در برنامهریزی و اجرای پروژههای مهندسی دارد.
سوالات متداول
1. سپری برنجی چه ویژگیهایی دارد؟
از سپری برنجی برای پوشش لبهها، درز انقباض و نیز تراز کردن سطوح مختلف استفاده میکنند.
2. مزایای سپری استیل چیست؟
سپری استیل مقاومت خوبی در برابر عوامل خورنده داشته و با طول عمر بالا و ظاهری شیک و جذاب، در پروژهها ساختمانسازی همواره مورد توجه سازندگان و مهندسان بوده است.
3. نقش سپری در سیستم باربری سازه چیست؟
بال سپری در مقابل تنشهای فشاری و جان سپری در مقابل تنشهای برشی و خمشی مقاومت مناسبی دارد و همین امر موجب میشود سپری در سیستمهای باربر سازهای بهنحوی مطلوب، تاثیرگذار باشد.
4. استاندارد معتبر برای مشخصات وزنی و ابعادی سپری کدام است؟
استاندارد DIN 10055 یکی از منابع معتبر برای مشخصات وزنی و ابعادی سپری است که در جدول اشتال نیز موجود بوده و برای طراحی و محاسبات مهندسی مورد استفاده قرار میگیرد.
5. چرا سپری و نبشی در برخی موارد با هم اشتباه گرفته میشود؟
مشابهت شکل ظاهری این دو مقطع فولادی با هم، موجب شده تا بسیاری از افراد نبشی و سپری را یک پروفیل بدانند، در حالی که کاربرد این دو محصول و سایر ویژگیهای آنها با یکدیگر فرق دارد.
6. ضخامت معمول سپری چقدر است؟
سپریها در ضخامتهای مختلفی تولید میشود که متداولترین آن 0.9 تا 2.5 میلیمتر است.
7. چه عواملی روی وزن سپری موثر است؟
ابعاد، چگالی و طول این پروفیل بهطور مستقیم روی وزن آن موثر است.