جستجو 
محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه چگونه و با چه فرمولی انجام می‌شود؟
میلگرد از جمله مقاطع فولادی پرمصرف در ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی است که جهت افزایش مقاومت کششی در سازه‌های بتن آرمه استفاده می‌شود و بنابراین، لازم است که مهندس پروژه قبل از شروع کار، میزان میلگرد مورد نیاز برای ساختمان را محاسبه کند تا طبق آن برای برآورد هزینه‌ها و تهیه میلگردها اقدام شود. محاسبه میلگرد ساختمان و در نظر داشتن آن برای بخش‌های مختلف هم‌چنین به افزایش ضریب ایمنی سازه نیز کمک می‌کند. در این مقاله از مجله محک استیل، خواهید خواند:
- برای فونداسیون ساختمان‌های یک طبقه چه میزان میلگرد نیاز است؟
- فرمول محاسبه میلگردهای فونداسیون یک طبقه چیست؟
- میزان میلگرد مصرفی در ساختمان‌های یک طبقه به چه عواملی بستگی دارد؟
متره؛ محاسبه میلگرد ساختمان و دیگر مصالح مصرفی پروژه
به محاسبه میزان مصالحی که برای ساخت ساختمان و دیگر سازه‌ها مانند پل نیاز است، متره گفته می‌شود. در واقع متره قدم اول تخمین هزینه‌های پروژه‌های ساخت و ساز است. یکی از مصالح ضروری که باید قبل از هر کاری مقدار آن برآورد شود، میلگرد است. برای محاسبه متره میلگرد، اطلاعاتی مانند متراژ سازه، اندازه و قیمت میلگرد در نظر گرفته می‌شود.
وب‌سایت rakenapp درباره میزان میلگرد مصرفی برای پروژه‌های ساختمانی نوشته است:
«برای محاسبه صحیح مقدار میلگرد مورد نیاز برای یک پروژه، باید منطقه ریخته شدن بتن را به دقت اندازه بگیرید، اندازه مناسب میلگرد را انتخاب کنید و فواصل را هم تعیین نمایید.»
عوامل موثر در محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه
برای محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه علاوه‌بر میلگرد مورد نیاز اسکلت سازه، سقف، ستون و فونداسیون، عوامل مختلف دیگری را هم در نظر می‌گیرند که برخی از مهم‌ترین‌شان شامل موارد زیر است:
- نوع ساختمان
- نوع خاک
- ارتفاع سقف
- نوع و شکل سقف
- فاصله میان ستونها
هر بخش از ساختمان یک طبقه چه میزان میلگرد لازم دارد؟
قسمت‌های مختلف ساختمان مقدار میلگرد متفاوتی می‌خواهد که بر حسب درصد به شرح زیر است:
- فونداسیون 30 تا 40 درصد
- ستونها 20 تا 30 درصد
- تیرها 20 تا 25 درصد
- دال‌‌ها و سقف 10 تا 15 درصد
توجه:
درصدهای مذکور در اصل میانگینی تقریبی برای پروژه‌های مسکونی یک‌طبقه در شرایط معمولی است و ممکن است بسته به شرایط لرزه‌خیزی و طراحی سازه‌ای، تغییر کند.
جدول میانگین میلگرد مصرفی در اسکلت سازه
یکی از مواردی که در تعیین میزان میلگرد ساختمان یک طبقه نقشی پررنگ دارد، میلگرد مصرفی اسکلت سازه است. در جدول زیر به میزان میلگرد لازم بر اساس نوع اسکلت بتنی سازه اشاره کرده‌ایم.
| نوع سیستم سازه‌ای | میانگین میلگرد لازم بر حسب کیلوگرم بر متر مربع | توضیح تکمیلی |
| اسکلت بتنی ساده | 25 تا 35 | مناسب برای مناطق غیرلرزه‌خیز |
| اسکلت بتنی با دیوار برشی | 35 تا 45 | نسبت به نوع قبلی، در برابر زلزله استحکام بیشتری دارد |
| دال بتنی روی تیرچه | 20 تا 30 | مناسب برای استفاده معمول و ویلاها |
| دال بتنی یکپارچه | 40 تا 55 | سقف سنگین و نیاز به میلگرد بیشتر |
میزان میلگرد مورد نیاز برای اسکلت فولادی
میانگین میلگرد مصرفی برای اسکلت بتنی را در جدول بالا مشاهده کردید، اما اگر اسکلت سازه از نوع فولادی باشد، میزان میلگرد مورد نیاز در المان‌های بتنی آن به شرح زیر خواهد بود:
- مهاربندی: 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد به ازای هر متر مربع.
- قاب خمشی: 65 تا 90 کیلوگرم میلگرد به ازای هر متر مربع.
محاسبه میلگرد ستون و سقف یک طبقه از ساختمان
برای هر ستون از ساختمان‌های یک طبقه با ابعاد حداقل 30 سانتی‌متر، حداقل به 8 عدد میلگرد نیاز است، اما درباره میلگرد سقف باید گفت که شکل سقف در این مورد عاملی تعیین‌کننده است. در جدول زیر میزان میلگرد مصرفی به ازای هر متر مربع را برای انواع مدل‌های سقف آورده‌ایم.
| شکل سقف | میزان میلگرد لازم |
| دال دو طرفه | 60 تا 85 کیلوگرم |
| سقف تیرچه بلوک | 5 تا 7 کیلوگرم (به ازای هر متر مربع میلگرد حرارتی و تقویتی، جدا از میلگرد داخل تیرچه) |
| سقف کامپوزیتی | 8 تا 12 کیلوگرم |
| سقف دال بتنی توپر | 10 تا 16 کیلوگرم |
محاسبه میلگرد فونداسیون یک طبقه
برای محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه، لازم است ابتدا میلگردهای مورد نیاز برای اجرای اسکلت، فونداسیون، ستون و سقف را محاسبه کرده و سپس آن‌ها را با هم جمع کنیم تا میزان کل میلگرد لازم برای ساختمان یک طبقه حاصل شود. درباره میزان میلگرد مورد نیاز سقف و ستون و اسکلت بتنی یا فولادی قبل‌تر توضیح دادیم و در ادامه مطلب، نحوه محاسبه میلگرد مورد نیاز فونداسیون یک طبقه که به صورت طولی، عرضی و تقویتی اجرا می‌شود را برای‌تان توضیح می‌دهیم.
نحوه محاسبه مقاطع طولی
مقاطع طولی که در طول فونداسیون اجرا می‌شود، در دو ردیف و در بالا و پایین فونداسیون قرار گرفته و جهت محاسبه وزن میلگردهای طولی آن، لازم است ابتدا طول یکی از میلگردهای مورد استفاده را داشته باشید و سپس از طریق فرمول زیر، طول میلگرد طولی را به دست آورید:
طول میلگرد طولی = طول محور + (طول خم ×2) – (طول کاور×2)
نحوه محاسبه مقاطع عرضی
محاسبه میلگردهای عرضی که در عرض فونداسیون قرار می‌گیرد، درست مانند محاسبه طول میلگرد طولی فونداسیون است. فرمول محاسبه آن به شرح زیر است:
طول میلگرد عرضی = عرض محور + (طول خم ×2) - (طول کاور×2)
نحوه محاسبه مقاطع تقویتی
مقاطع تقویتی که به افزایش مقاومت کششی بتن می‌انجامد، فرمول ساده‌ای دارد. برای محاسبه وزن این مقاطع باید طبق فرمول زیر عمل کرد:
وزن میلگرد تقویتی فونداسیون = طول میلگرد × تعداد × وزن واحد طول
محاسبه میزان لازم میلگرد برای فونداسیون یک طبقه
با استفاده از فرمول‌های گفته‌شده در نهایت می‌توان میزان میلگرد لازم برای فونداسیون ساختمان یک طبقه را حساب کرد. برای این کار، به روش زیر عمل کنید:
1. وزن میلگردهای طولی و عرضی را با ضرب کردن تعداد و وزن واحد طول در طول یک میلگرد با روش‌های محاسباتی و فرمول‌هایی که ذکر شد، به دست آورید.
2. وزن میلگردها را نیز با فرمول کارگاهی آن به دست آورید.
3. وزن مقاطع طولی، عرضی و تقویتی را با هم جمع کنید تا میزان میلگرد مورد نیاز برای فونداسیون یک طبقه حاصل شود.
در نهایت، برای فونداسیون یک طبقه میلگردهایی با قطر 16 و 18 میلی‌متر که با خاموت سایز 8 یا 10 بسته می‌شوند، کاربرد دارد. برای مثال، ممکن است در یک پلان مربعی، از آرایشی با 8 میلگرد طولی استفاده شود، به‌طوری که در هر ضلع 2 یا 3 میلگرد تعبیه گردد. این تعداد بسته به طرح سازه و نقشه مهندسی متغیر است. در واقع طبق برآوردها می‌توان گفت برای فونداسیون یک طبقه به‌طور تخمینی 35 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع نیاز است.
سخن پایانی محک استیل درباره محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه
در این مقاله به نحوه محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه پرداختیم. محاسبه میلگردها پیش از شروع پروژه به برآورد نسبی هزینه‌ها کمک می‌کند و کاری واجب است. همان‌طور که در مقاله هم شرح داده شد، جهت محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه باید چهار فاکتور را داشته باشید که شامل میلگرد فونداسیون یک طبقه، میلگرد اسکلت و نیز میلگرد مورد نیاز سقف و ستون است. در نهایت با جمع این داده‌ها، میزان میلگرد لازم برای پروژه ساخت و ساز یک طبقه حاصل خواهد شد.
سوالات متداول
- اگر زمین پروژه خاک سستی داشته باشد، میزان میلگرد لازم برای فونداسیون بیشتر خواهد بود؟
بله. برای پروژه‌های اجرایی در زمین‌هایی با خاک‌های سست، نیروی بیشتری به فونداسیون وارد می‌شود. بنابراین مهندس پروژه معمولاً ابعاد پی را بزرگ‌تر و مقدار میلگرد مصرفی را نیز افزایش می‌دهد تا ایمنی سازه حفظ شود.
- آیا می‌توان در ساختمان‌های کوچک از روش‌های تقریبی برای برآورد مقدار میلگرد لازم استفاده کرد؟
در پروژه‌های مسکونی یک طبقه، گاهی از ضرایب تقریبی برای تخمین اولیه میزان میلگرد استفاده می‌شود، اما این روش فقط برای تخمین اولیه مناسب است و هیچ‌گاه جایگزین روش‌های دقیق مهندسین نمی‌شود.
- چگونه می‌توان مقدار تقریبی میلگرد مصرفی در یک پروه ساختمان یک طبقه را بدون نقشه اجرایی محاسبه کرد؟
در غیاب نقشه اجرایی، می‌توان از ضرایب میانگین تجربی برای هر بخش استفاده کرد؛ مثلا فونداسیون 35٪، ستونها 25٪، تیرها 20٪ و سقف 15٪ از کل میلگرد مصرفی را نیاز خواهد داشت. این اعداد به طراح کمک می‌کند برآورد اولیه‌ای از مقدار کل میلگرد پروژه داشته باشد، اما باید پس از طراحی نهایی اصلاح شود.
- برای یک ساختمان یک طبقه به مساحت 100 متر مربع، به طور تخمینی چند کیلوگرم میلگرد نیاز است؟
اگر اسکلت آن را از نوع بتنی ساده در نظر بگیریم، در شرایطی متعارف، می‌توان گفت به‌طور میانگین حدود 30 تا 40 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع نیاز است. بنابراین برای 100 متر مربع، چیزی حدود 3000 تا 4000 کیلوگرم میلگرد لازم خواهد بود.
- آیا نوع سقف ساختمان یک طبقه تاثیری روی مقدار میلگرد مصرفی دارد؟
بله. سقف‌های دال بتنی یکپارچه به دلیل وزن بیشتر و بارگذاری یکنواخت، نیاز به میلگرد بیشتری دارد، در حالی‌که سقف‌های سبک‌تری مثل تیرچه بلوک، میزان مصرف میلگرد کمتری خواهد داشت.
- آیا اختلاف ارتفاع در زمین پروژه روی میزان میلگرد مصرفی در فونداسیون اثر دارد؟
بله. اگر زمین شیب‌دار باشد یا اختلاف تراز بین بخش‌های مختلف فونداسیون وجود داشته باشد، لازم است فونداسیون پلکانی یا نقاط تقویتی بیشتر اجرا شود و این امر باعث افزایش مصرف میلگرد می‌شود، به‌ویژه در ناحیه اتصال ارتفاع‌ها که مورد تنش بیشتری است.
