جستجو 
نبشی چیست؟ + جدول انواع نبشی، کاربردها و مزایا
پروفیل آهنی نبشی که ظاهری شبیه حرف L انگلیسی دارد، فولادی پرکاربرد در ساخت و ساز و صنعت است که از نظر ظاهری، وزن، روش تولید و متریال به انواع خاصی دسته‌بندی می‌شود. انواع نبشی به دلیل شکل هندسی خاص و هم‌چنین مختصات گوناگون خود، از ساخت انواع سوله و کشتی گرفته تا طراحی مبلمان‌ها و حتی استفاده در صنعت خودروسازی، کاربرد گسترده‌ای پیدا کرده است. در این مقاله از مجله محک استیل، درباره انواع نبشی و ویژگی‌های هریک بیشتر خواهید خواند.
ضرورت استفاده از انواع نبشی
از آن‌جایی که انواع نبشی در پروژه‌های ساخت و ساز موجب تقویت هرچه بیشتر شده و نقشی پشتیبانی دارد، استفاده از آن در بخش‌های گوناگون ساختمان مانند دیوارها، پله‌ها و سقف‌ها بسیار رایج است. ضمنا خوب است بدانید از نبشی در سازههای دریایی و ساخت قایق‌ها و کشتی‌ها هم استفاده می‌کنند و این پروفیل‌های فولادی خاص و مقاوم، حتی در این صنعت نیز نقش حمایتی خود را ایفا می‌نماید.
در وب‌سایت atlasstucco راجع‌به نقش انواع نبشی در پروژه‌های ساختمانی آمده است:
«از نبشی در ساخت دیوار برای ایجاد لبه‌ای صاف و تمیز و محافظت از گوشه در برابر آسیب استفاده می‌شود. وقتی نبشی روی لبه دیوار گذاشته می‌شود، به عنوان راهنمایی برای اعمال ترکیب درز عمل می‌کند و به تضمین یک سطح صاف و مستقیم کمک می‌کند. هم‌چنین به گوشه استحکام می‌بخشد و خطر فرورفتگی و سایر آسیب‌ها را کاهش می‌دهد.»
جدول انواع نبشی
در جدول زیر برای‌تان انوع نبشی را به همراه مزایا، معایب و کاربرد آورده‌ایم.
| نوع نبشی | مزایا | معایب | کاربردها |
| نبشی بال مساوی | مقاومت بالا در برابر فشار و خمش تولید در ابعاد متنوع شکل‌پذیری و جوشکاری آسان | وزن نسبتا بالا، هزینه بیشتر نسبت به انواع سبک | ستون‌ها و چارچوب‌ها، قفسه‌بندی، شاسی ماشین‌آلات، نرده و نما |
| نبشی بال نامساوی | انعطاف در طراحی قابلیت تحمل بار نامتقارن | مقاومت کمتر نسبت به مقدار مشابه مساوی | خرپا، پل، دکل برق، ماشین آلات، تونل و معادن |
| نبشی سبک | وزن کم قیمت مناسب نصب آسان | مقاومت پایین‌تر مناسب برای بارهای سبک | دکوراسیون، قفسه‌های سبک، ساخت‌وساز سبک |
| نبشی سنگین | استحکام بالا قابلیت تحمل بار سنگین | هزینه بالا وزن سنگین | پل‌ها، نیروگاه‌ها، سازههای صنعتی و سنگین، ماشین‌آلات |
| نبشی پرسی | ارزان‌تر بودن فرآیند تولید با پرس ورق مناسب برای تولید سریع | کیفیت نسبتا کمتر مقاومت پایین‌تر از فابریک | پروژه‌های سبک‌تر استفاده عمومی هزینه پایین‌تر |
| نبشی فابریک | دقت بالا در ابعاد استحکام بیشتر استاندارد دقیق | هزینه تولید بیشتر نیاز به امکانات نورد | ستون‌های باربر کاربردهای صنعتی سخت |
| نبشی گالوانیزه | مقاومت فوق‌العاده در برابر زنگ‌زدگی مناسب محیط‌های مرطوب | هزینه بالاتر به دلیل پوشش روی | سازههای بیرونی سازههای دریایی فنس و سازههای مناطق مرطوب |
| نبشی استیل | مقاومت بی‌نظیر در برابر خوردگی ظاهر زیبا | بسیار گران وزن بالا | صنایع غذایی صنایع شیمیایی معماری محیط‌های خورنده |
| نبشی آلومینیومی | سبک وزن مقاوم در برابر زنگ‌زدگی قابلیت برش و جوش آسان | مقاومت کمتر نسبت به فلزات سنگین قیمت بالاتر از فولاد | نمای ساختمان، سقف کاذب، صنایع هوافضا، قفسه سبک |
| نبشی pvc | بسیار سبک ضدزنگ قیمت ارزان | مقاومت کم در برابر بار و خمش مناسب بارهای سبک و غیرساختاری | قفسه‌های پلاستیکی، نرده‌های کم‌بار، دکوراسیون داخلی |
انواع نبشی از نظر ظاهری
نبشی از نظر شکل ظاهری به دو دسته بال مساوی و بال نامساوی تقسیم می‌شود که در ادامه درباره هریک خواهید خواند.
نبشی بال مساوی
پروفیل نبشی بال مساوی که به آن Equal Angle L-profileهم گفته می‌شود، یک نوع نبشی است که بر اساس نیازهای پروژه‌های گوناگون، در اندازه‌های مختلفی تولید و ارائه شده و در این نوع نبشی، اندازه و طول دو بال با هم برابر است. یعنی ضلع‌های عمودی نبشی بال مساوی یکسان بوده، مشابه حرف L انگلیسی است و ضمنا زوایای داخلی نود درجه دارد. کاربردهای نبشی بال مساوی به شرح زیر است:
- سازههای فلزی و بتنی
- کاربرد در اتصالات فلزی
- قابل استفاده در اسکلت‌بندی ساختمان‌ها
نبشی بال نامساوی
نبشی بال نامساوی که Unequal Angle L-profileنامیده می‌شود، نوعی پروفیل نبشی فولادی با دو بعد یا بال با طول نامساوی است و اضلاع عمودی آن سایزهای مختلفی دارد. از جمله کاربردهای پروفیل بال نامساوی می‌توان به نقش در تقویت سازه‌ها یا ایجاد اتصالات در پروژه‌های ساختمانی اشاره کرد.
توجه:
هرجای سازههای بتنی و غیره که نیاز است سازه در یک جهت مستحکم باشد و هم‌چنین برای اتصالاتی با زوایا و اندازه‌های نامتقارن، نبشی بال نامساوی مورد استفاده است.
انواع نبشی از نظر وزن
نبشی از نظر وزن در دو مدل نبشی با وزن پایین و نبشی سنگین‌وزن تولید می‌شود. در ادامه، راجع‌به هریک اطلاعاتی به دست خواهید آورد.
نبشی سبک (Light Angle)
به نبشی هایی که برای مصارف خاص در حجم کوچک‌تر و وزن کمتر تولید می‌شود، نبشی سبک می‌کویند. رایج‌ترین نبشی سبک در صنعت، نبشی سبک قابل حمل محسوب می‌شود که برای استفاده در تجهیزات نمایشگاهی و تولیدی مناسب است. به‌طور کلی، نبشی های سبک به دلیل وزن سبک و ساختار ساده، حمل و نقل و نصب آسانی دارد. این نوع نبشی در صورت استفاده از متریال ضدزنگ یا گالوانیزه در هنگام ساخت، در برابر خوردگی بسیار مقاوم بوده و هم‌چنین از قابلیت شخصی‌سازی و طراحی مطابق با نیازهای خاص، مانند طراحی برای مبلمان و دکوراسیون داخلی، برخوردار است.
نبشی سنگین (Heavy Angle)
این نوع پروفیل با وزن بیشتر و ساختاری سنگین‌تر و حجیم‌تر نسبت به سایر انواع نبشی تولید و عرضه می‌شود وبرای مصارف خاص در پروژه‌های عمرانی که نیازمند استحکام بالا و تحمل بار سنگین وجود دارد، مناسب است. تعدادی از کاربردهای انواع نبشی سنگین را در ادامه خواهید خواند.
- ساخت پل‌ها، تیرسازی و سازههای استوانه‌ای
- سازه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات در پروژه‌های مختلف معدن، کشاورزی و نفت و گاز
- نیروگاه تولید برق
- تقویت سازه‌ها و برج‌ها
- تولید قطعات باربر
انواع نبشی از نظر روش تولید
نبشی ها را به دو روش فابریک و پرسی تولید می‌کنند که در ادامه هریک را جداگانه توضیح داده‌ایم.
نبشی فابریک
برای تولید نبشی فابریک از پروسه نورد گرم استفاده می‌شود. در پروسه نورد گرم برای تولید نبشی فابریک، ابتدا شمش های فولادی را حرارت می‌دهند و سپس آن‌ها را پس از گرم کردن، از قفسه‌های نورد عبور داده و به نبشی تبدیل می‌کنند. ویژگی‌های نبشی فابریک تولیدشده به روش نورد گرم به شرح زیر است:
- ساختار قوی و محکم
- قابلیت برش‌کاری و خم‌کاری بالا
- قابل استفاده در پروژه‌هایی که در آن‌ها به ساختارهای قابل حمل نیاز است
نبشی پرسی
برای تولید نبشی به این روش، از ورق های آهنی شش متری استفاده می‌شود. تولید نبشی پرسی با پروسه نورد سرد انجام شده و برای ساخت این مقاطع فولادی، ابتدا ورق‌های رول‌شده را برش می‌دهند و سپس آن را با استفاده از دستگاهی به نام رول‌فرمینگ به نبشی تبدیل می‌کنند. نبشی های پرسی دارای زوایای داخلی نود درجه و معمولا بال مساوی است. جالب است بدانید این نوع نبشی حتی با وجود محدودیت‌هایی که دارد، از نبشی فابریک گران‌تر است.
دسته‌بندی انواع نبشی از لحاظ متریال
انواع نبشی از نظر متریال پایه و ماده اولیه ساخت در پروسه تولید، به چهار دسته گالوانیزه، استیل، آلومینیومی و PVC تقسیم می‌شود. در ادامه درباره هریک از این مدل‌ها برای‌تان نوشته‌ایم.
نبشی گالوانیزه
در صورتی که نبشی های فولادی طی فرآیند تولید برای افزایش استحکام و مقاوم شدن در برابر خوردگی و رطوبت، با یک لایه روی پوشش‌دهی و گالوانیزه شود، نبشی گالوانیزه نام می‌گیرد. نبشی گالوانیزه طول عمر بالاتری دارد و برای استفاده در سازههای مناطق مرطوب استفاده می‌شود.
نبشی استیل ضد زنگ
زمانی که برای ساخت نبشی با جنس استیل از آلیاژهای استیل مقاوم مانند 304 یا 316 استفاده شود، محصول نهایی با پوششی از مولیبدن و کروم دارای خواصی بی‌نظیر مانند مقاومت در برابر آتش‌سوزی، خوردگی و رطوبت خواهد بود و ضمنا از قابلیت بالای جوشکاری نیز برخوردار است.
نبشی آلومینیومی
نبشی آلومینیومی وزن پایین و حمل و نقل آسانی دارد و ضمنا در برابر خوردگی و پوسیدگی نیز بسیار مقاوم است. نبشی آلومینیومی قابلیت رنگ‌آمیزی و آبکاری با فلزات دیگر را نیز دارد. یکی از انواع کاربردهای نبشی های آلومینیومی در پروژه های معماری و دکوراسیون است.
نبشی PVC و پلاستیکی
نبشی هایی که از PVC و پلی اتیلن ساخته می‌شود، در صنایع (از نوع غیرفلزی) و نیز محیط‌های شیمیایی مورد استفاده است و مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد. ضمنا از آن‌جایی که این نبشی ها انعطاف‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه است، برای پروژه های خانگی نیز کاربرد دارد.
کاربردهای خاص نبشی
خوب است بدانید نبشی ها برای ساخت خرپاها به صورت تیرهایی مستحکم و شبیه تیرآهن‌هایی با سطح مقطع I استفاده می‌شود. هم‌چنین از این مقاطع فولادی برای چند مورد زیر هم استفاده می‌کنند:
- اتصال ستون به پل یا صفحات پایه برای مقاومت بیشتر سازه در برابر فشارها و نیروهای خارجی
- استفاده از نبشی های لقمه در چارچوب آسانسور
- بخشی از شاسی و بدنه وسایل نقلیه برای تامین انعطاف و استحکام قطعات
- ساخت قفسه‌های انباری و صنعتی در قفسه‌بندی‌ها
فرمول محسابه وزن نبشی ها
برای محاسبه وزن نبشی بر حسب کیلوگرم، از فرمول زیر استفاده می‌شود:
ضخامت نبشی (بر حسب متر) × طول (برحسب متر) × اندازه بال ها (برحسب متر) × 7850 × 2 = وزن محصول
قیمت انواع نبشی
با توجه به نوسان قیمت متریال در صنایع فولاد، قیمت نبشی در هر بازه زمانی از سال ثابت نیست و با تغییراتی همراه خواهد بود. برای اطلاع از قیمت نبشی، لازم است با ارائه‌دهندگان معتبر این محصولات در کشور تماس گرفته و قیمت را استعلام بگیرید. اما پیش از آن، خوب است بدانید عوامل خاصی هم روی قیمت این محصول تاثیر دارد که از جمله آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- جنس و نوع فلز نبشی
- ضخامت پروفیل
- روکش محافظ
- ابعاد و اندازه
- طول و عرض نبشی
- مقدار خرید نبشی
- مقدار خرید
- بازار و تقاضا
- هزینه مواد اولیه و فرآیند تولید
جدول تفاوت نبشی ها با سپری و ناودانی
در جدول زیر می‌توانید در یک نگاه، تفاوت‌های اساسی نبشی و سپری و ناودانی را مشاهده کنید.
| نوع مقطع فولادی | ظاهر | کاربرد اصلی | نوع مقاومت |
| نبشی | L شکل | تقویت اتصالات و گوشه‌ها | مقاوم در برابر نیروهای موضعی |
| سپری | T شکل | پخش یکنواخت فشار در تقاطع‌ها و بارهای عمودی | مقاوم در برابر نیروهای عمودی |
| ناودانی | U شکل | تحمل بارهای سنگین | مقاوم در برابر فشارهای افقی |
سخن پایانی محک استیل درباره انواع نبشی
در این مقاله درباره انواع نبشی صحبت کردیم و به سوال نبشی چیست پاسخی جامع دادیم. نبشی نوعی محصول فولادی است که در ساختار بسیاری از اجزاء اصلی سازه‌ها نقشی پررنگ دارد و در ابعاد و مدل‌های مختلف تولید می‌شود. هم‌چنین انواع نبشی به دلیل ویژگی‌های خاص مانند دوام زیاد و قابلیت باربری بالا و نقش پشتیبانی مناسب، برای مقاصد مختلف استفاده می‌شود.
سوالات متداول
- برای تولید سازههای سبک، نبشی فولادی مناسب‌تر است یا نبشی آلومینیومی؟
نبشی های فولادی از مقاومت بالاتری در برابر خم شدن و فشار برخودار است و از همین رو، در ساخت سازه‌هایی با وزن بالاتر، اسکلت‌‌های فلزی و خرپاها مناسب است. این در حالی است که نبشی آلومینیومی سبک‌وزن‌تر است و برای استفاده در سازههای سبک‌تر با نیاز به انعطاف بیشتر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کدام نوع نبشی مقاوم‌تر است؟
اندازه و ضخامت نبشی ها عاملی تعیین‌کننده در تعیین ظرفیت تحمل بار نبشی است و به‌طور کلی هرچه نبشی بزرگ‌تر و ضخیم‌تر باشد، قدرت تحمل بار بیشتری را خواهد داشت و برای استفاده‌های سنگین‌تر، مانند کاربرد در اتصال تیرآهن به ستون یا پل مناسب خواهد بود.
- نصب نبشی به چه شکلی انجام می‌شود؟
به‌طور کلی نبشی ها را به روش جوشی یا پیچ و مهره‌ای نصب می‌کنند که نصب جوشی مستحکم‌تر و مقاوم‌تر است و برای اتصالات و سازههای سنگین پیشنهاد می‌شود. اتصالات پیچ و مهره‌ای امکان نصب و جداسازی آسان‌تری دارد.
- کدام مدل نبشی ها مقاومت بیشتری در برابر نیروهای جانبی دارد؟
نبشی هایی که با صفحه‌های فلزی جانبی یا نبشی های دوتایی تقویت شده است، در برابر نیروهای جانبی و حتی نیروهای پیچشی مقاوم‌تر است.
- در صنایع نفت و گاز از نبشی ها چه استفاده‌هایی می‌شود؟
در این صنایع از نبشی ها برای نصب لوله‌ها، پالایشگاه‌ها و تاسیسات نفتی استفاده می‌کنند.
- آیا نبشی در برابر آتش‌سوزی مقاوم است؟
به‌طور عمده نبشی های فلزی مانند نبشی فولادی در برابر دمای معمولی مقاوم است، اما زمانی که در معرض حرارت شدید مانند آتش‌سوزی قرار بگیرد، خاصیت مکانیکی و مقاومت تسلیم آن‌ها کم خواهد شد. توصیه می‌شود در پروژه‍ای حساس برای افزایش ایمنی در برابر آتش، از پوشش‌های ضدحریق مانند اسپری‌های معدنی یا رنگ‌های منبسط‌شونده روی نبشی استفاده شود.
- فرق نبشی لقمه با نبشی معمولی چیست؟
نبشی لقمه در واقع قطعه‌ای کوتاه از نبشی های معمولی است که در ابعاد کوچک‌تری (مثلاً 10 تا 30 سانتی‌متر) برش می‌خورد و برای تقویت موضعی سازه‌ها استفاده می‌شود. این نوع نبشی بیشتر در اتصالات جانبی مثل تقویت آسانسورها، ساخت قفسه‌ها یا کنج‌های حساس کاربرد دارد، در حالی که نبشی معمولی معمولا در طول‌های 6 یا 12 متری برای ساختارهای اصلی به کار می‌رود.
- آیا نبشی در برابر نیروی ناشی از زلزله عملکرد مناسبی دارد؟
بله. در صورت طراحی و نصب درست انواع نبشی در اتصالات سازه‌ای، نبشی ها در پخش تنش‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری سازه در برابر نیروی زلزله نقشی مهم ایفا خواهد کرد. نبشی می‌تواند در اتصالات تیر به ستون یا مهاربندها، مانع از تمرکز تنش شود. قابل ذکر است برای بهینه‌سازی عملکرد لرزه‌ای، بهتر است از نبشی های دوطرفه و اتصالات پیچ و مهره‌ای با قابلیت لغزش کنترل‌شده استفاده شود.
- آیا نبشی قابل بازیافت است؟
بله. نبشی های فولادی و آلومینیومی قابلیت بازیافت بالایی دارد. این قطعات می‌تواند پس از برش یا باز کردن اتصالات، مجددا در پروژه‌های دیگر استفاده شود یا ذوب شده و دوباره وارد چرخه تولید گردد. این ویژگی باعث شده که استفاده از نبشی در پروژه‌های سبز و سازگار با محیط زیست گزینه‌ای محبوب باشد.
- آیا امکان سوراخ‌کاری یا خم‌کاری نبشی وجود دارد؟
بله. نبشی های فلزی به‌خصوص از نوع فولادی و آلومینیومی، قابلیت سوراخ‌کاری با دریل صنعتی و خم‌کاری با دستگاه‌های پرس‌برک را دارند. البته باید به ضخامت، جنس و نوع نبشی دقت کرد؛ مثلا نبشی های پرسی به دلیل ضخامت کم، راحت‌تر خم می‌شود اما استحکام کم‌تری دارد. در مقابل، برای سوراخ‌کاری نبشی های استیل به مته‌های مخصوص نیاز است.
