جستجو 
وال پست چیست و انواع آن + جدول مزایا و قیمت وال پست در صنعت
یکی از مولفه‌های اصلی مرتبط با مسائل ایمنی برای هر ساختمان، میزان مقاومت آن در برابر زلزله و سایر نیروهای طبیعی مانند وزش باد شدید است. وال پست (Wall post) قطعه‌ای تقویتی و حمایتی است که معمولا از مقاطع فلزی ساخته می‌شود. وال پست دیوارهای جانبی یا غیرسازه‌ای را به طریقی مطمئن، مستحکم کرده و به افزایش ایمنی سازه کمک می‌کند. استفاده از این قطعه هم برای مناطق لرزه‌خیز و هم برای سایر نواحی، در دو دهه اخیر رواج یافته است. وال پست در سه نوع افقی، عمودی و ترکیبی قابل اجراست. در این بخش از محک استیل، درباره وال پست، انواع آن و نحوه اجرای وال پست توضیح داده‌ایم. با ما همراه باشید.
وال پست چیست و عملکرد آن چگونه است؟
وال پست قطعه یا جزئی غیرسازه‌ای و پشتیبان در داخل دیوار است که با مهار دیوارهای جانبی ساختمان (دیوارهای داخلی و خارجی سازه) در برابر نیروهای طبیعی مانند زلزله یا طوفان و جلوگیری از ترک خوردن این دیوارها، سازه را مقاوم و ایمن می‌کند. نحوه عملکرد وال پست به این صورت است که این قطعه نیروهای وارده به دیوار را به ستون‌ها یا تیرها منتقل می‌کند تا خطر فروریختن دیوارهای غیرباربر از بین برود.
در آیین‌نامه 2800 ایران، مهاربندی دیوارها توصیه شده و نصب آن در ساختمان‌هایی که از دیوارهای بلند غیرسازه‌ای استفاده می‌کنند، اجباری دانسته شده است.
در وب‌سایت link.springer راجع‌به وال پست نوشته‌اند:
«مشخص شده است که وال پست های فولادی، به‌ویژه نمونه‌هایی با سختی و صلبیت بیشتر، توانایی افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای خارج از صفحه (OOP) را دارد. تأثیر وال پست ها در دیوارهای کوتاه‌تر و هم‌چنین دیوارهایی که بازشو (مانند در یا پنجره) دارد، بیشتر است. هم‌چنین نتایج نشان می‌دهد که دیوارهای بنای مجهز به وال پست، نسبت به دیوارهای مشابه بدون وال پست، دارای ضرایب اصلاح کم‌تری است که بیانگر عملکرد پایدارتر و قابل اعتمادتر آن است.»
جدول انواع وال پست
کارشناسان صنایع فولاد وال پست ها را بر اساس جهت اجرا و هدف از به کارگیری این قطعه ضروری، به سه دسته رایج وال پست افقی، وال پست عمودی و وال پست ترکیبی دسته‌بندی می‌کنند. در جدول زیر با این سه نوع مستقل وال پست، مزایا، محدودیت‌ها و سایر ویژگی‌های‌شان آشنا خواهید شد.
توجه:
قیمت انواع وال پست در جدول تا تاریخ خرداد 1404 در نظر گرفته شده و ضمنا با فرض استفاده از پروفیل قوطی 40 ×40 یا 50 ×30 با ضخامت 2 میلی‌متر و با احتساب جوش یا اتصال ساده در شرایط پروژه‌های معمول نوشته شده است. نرخ انواع وال پست پیرو شرایط خاص پروژه، نوع و ضخامت پروفیل و تغییر در قیمت آهن‌آلات در ماه‌های آینده، با تغییراتی همراه خواهد بود.
| نوع وال پست | مزایا | محدودیت‌ها | محل نصب | کاربرد | حدود قیمت (به ازای هر متر و استفاده از پروفیل قوطی با ضخامت 2 mm) |
| افقی | برای دیوارهایی با طول زیاد مناسب است و نیرو را به صورت یکنواخت توزیع می‌کند. | به ایجاد بریدگی در تیغه نیاز دارد. | دیوارهای جانبی تیغه‌های سبک و طویل | لرزش در امتداد طول دیوار را مهار می‌کند. | 270 تا 370 هزار تومان |
| عمودی | ساده‌ترین نوع اجرا مربوط به این مدل است. قیمت اقتصادی. | کاربرد محدودتر. هم‌چنین برای دیوارهای خیلی بلند، محدودیت استفاده دارد. | تیغه‌های داخلی کوتاه یا متوسط دیوارهای تقسیم فضا | از ریزش دیوار ساختمان‌های اداری، تجاری و حتی مسکونی با نیروی زلزله یا وزش باد شدید جلوگیری می‌کند. | 250 تا 350 هزار تومان |
| ترکیبی | ضریب ایمنی سازه را به شدت افزایش داده و برای استفاده در سازه‌های مناطق لرزه‌خیز توصیه می‌شود. | نحوه اجرای سخت‌تر و پیچیده‌تری دارد. سنگینوزنتر است. قیمت بیشتری دارد. | تیغه‌های بلندتر از 3.5 متر دیوارهای جانبی در سازه‌های بلند | دیوارهای بلند و سنگین را بسیار مستحکم کرده و برای ساخت‌وساز در مناطق پرریسک از لحاظ زلزله و حوادث طبیعی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. | 450 تا 600 هزار تومان |
وال پست افقی
برای استفاده در دیوارهایی طویل و مرتفع، وال پست عمودی به تنهایی کارآیی کافی را ندارد و لازم است از وال پست افقی استفاده شود تا ایمنی دیوارهای غیرباربر به حد مورد نیاز و کافی، تضمین گردد. وال پست افقی با توزیع یکنواخت نیروهای جانبی در امتداد افق از ترک خوردن دیوار در برابر نیروهای طبیعی و بادهای شدید جلوگیری می‌کند. خوب است بدانید از وال پست افقی برای موارد زیر هم استفاده می‌شود:
- ساخت سوله
- دیوارهای مرتفع ساختمان‌های صنعتی
وال پست عمودی
ارزان‌قیمت‌ترین نوع وال پست که کاربرد آن رواج زیادی در انواع پروژه‌های ساخت‌وساز دارد، وال پست عمودی است که همان‌طور که از نامش پیداست، جهت اجرای آن به شکل قائم یا در راستای عمود است. وال پست عمودی دیوار غیرباربر عمودی را در برابر نیروهای جانبی، از دو طرف مهار می‌کند.
وال پست ترکیبی
برای سازه‌های مناطق پرریسک‌تر از لحاظ حوادث طبیعی مانند زلزله، وال پست ترکیبی کاربرد بسیار زیادی دارد. وال پست ترکیبی در واقع ترکیب هم‌زمان دو نوع وال پست افقی و عمودی است و با توزیع متعادل نیروها در دیوار، مقاومت سازه را بالا می‌برد.
ساختار وال پست و اجزاء آن
وال پست در اصل از قطعاتی مانند پروفیل‌های عمودی و افقی از جنس نبشی و یا قوطی و نیز اجزاء دیگری مانند پلیت یا صفحه اتصال و میلگرد بستر ساخته شده است و یک عایق نیز جهت ممانعت از اتلاف انرژی بین پروفیل و بلوک قرار می‌گیرد. در ادامه همین بخش، هر کدام از اجزاء مرتبط با وال پست را مختصرا و به صورت موردی شرح داده‌ایم.
- پروفیل: در دو حالت عمودی و افقی در دو سر یا بخش میانی دیوار قرار می‌گیرد، عملکردی مانند ستون دارد و نیروی جانبی وارده را به تیرها یا ستون‌ها منتقل می‌کند.
- پلیت: جهت اتصال محکم وال پست به سقف یا سازه، بیس پلیت مورد استفاده است.
- میلگرد بستر: بین ردیف‌های آجر قرار گرفته و میان دیوار و ستون، یکپارچگی ایجاد می‌کند.
عایق: فضای بین پروفیل و بلوک را با هدف عایق‌سازی و بالا بردن میزان ماندگاری با مصالحی مانند فوم و یونولیت پر می‌کنند.
نحوه اجرای وال پست
اجرای وال پست مرحله به مرحله طبق ضوابط اجرایی مربوطه و استانداردهای کلیدی صورت گرفته تا با نصب این قطعه حمایتی کاربردی برای سازه‌های غیرباربر، مقاومت کلی و ضریب ایمنی ساختمان در برابر تنش‌های طبیعی و زلزله، افزایش پیدا کند. برای اجرای وال پست لازم است بسیار دقیق و هماهنگ با سایر اجزای سازه و دیوارهای جداکننده عمل کرد. اجرای وال پست به صورت افقی و عمودی صورت گرفته و مهندس پروژه شرایط و ضوابط آن را تعیین نموده و بر اجرای درست وال پست نظارت می‌کند. در ادامه گام به گام مراحل اجرای وال پست را برای‌تان نوشته‌ایم.
. آماده کردن محل نصب وال پست
در وهله اول لازم است محل دقیق نصب این قطعه در نقشه مشخص شود.
محل دقیق نصب وال پست معمولا به شرح زیر است:
- دو انتهای دیوارهای تیغه‌ای در فواصل مشخص
- محل تقاطع دیوار با ستون
- محل تقاطع تیر و کف
نکته:
در صورتی که در این مرحله وال پست با کف یا سقف اتصال پیدا کند، لازم است پلیت‌ها هم پیش از عملیات بتن‌ریزی، جانمایی شود و اگر سازه فلزی است، جوش مستقیم وال پست به تیر یا ستون صورت پذیرد.
آماده کردن پروفیل
در این مرحله متریال ساخت وال پست را طبق ابعاد معین اعلام‌شده در کارگاه برش زده و آماده می‌کنند. این مرحله شامل موارد زیر نیز هست:
- زنگ‌زدایی از سطوح
- تمیز کردن
- زدن ضد زنگ به فلزها
نکته:
آن‌چه گفته شد اجباری است، اما عملیاتی مانند پلیت جوشی و یا سوراخ‌کاری برای پیچ‌ها نیز در صورت لزوم روی پروفیل انجام خواهد شد.
نصب و مهار پروفیل
نصب پروفیل و مهار آن سومین مرحله اجرای وال پست است که به شکل افقی یا عمودی در جایگاه از پیش تعیین‌شده خود انجام می‌شود. در صورتی که اجرا عمودی باشد، برای امکان و قابلیت حرکت دیوار سازه در محدوده مجاز و کنترل‌شده در صورت نشست یا تغییر شکل دیوار، لازم است وال پست ها به طریقی خاص نصب شود. لازم به ذکر است که بسیاری از مهندسان در مرحله نصب و مهار در اجرای وال پست، از جداکننده‌هایی مانند لایه نئوپرن یا فوم بین دیوار و وال پست جهت جلوگیری از انتقال مستقیم نیرو نیز بهره میبرند.
توجه:
در این مرحله، پروفیل نباید مستقیم به دیوار متصل شود و به این منظور، از مصالح جداکننده سبک طبق الزامات نصب و اجرای وال پست، استفاده خواهد شد.
اجرای دیوارچینی
تا این گام، وال پست به طور کامل نصب شده و قرار است از این مرحله به بعد، دیوارچینی با مصالح صورت گیرد. در این مرحله میلگرد بستر بین آجرها قرار می‌گیرد و فواصل بین وال پست و دیوار با فوم پر می‌شود.
کنترل کیفیت
در مرحله آخر که شامل اجرای نهایی و کنترل کیفی کار است، موارد زیر جهت اطمینان از ایمنی و صحیح بودن کامل روند کار، از لحاظ استحکام، پایداری در برابر مواد خورنده و نیز ارتعاش، بررسی می‌شود و هدف نهایی این است که اجرای وال پست کاملا درست و یکنواخت صورت گرفته باشد:
- تمامی محل‌هایی که در آن به نوعی اتصال صورت گرفته است
- جوش‌ها و پیچ‌ها
در گام آخر نیز محل وال پست را با مصالحی مانند گچ می‌پوشانند و کار اجرای وال پست به‌طور کامل به اتمام می‌رسد.
ضوابط آیین‌نامه‌ای وال پست
طبق آیین‌نامه 2800 برخی از الزامات مهم مرتبط با وال پست به شرح زیر است:
| حداکثر طول مجاز دیوار بین دو کلاف قائم | بیش از 6 متر یا 40 برابر ضخامت دیوار نباشد. |
| حداکثر ارتفاع دیوار غیرسازه‌ای | از کف تا سقف، بیش از 3.5 متر نباشد. |
| مهاربندی اجباری | برای دیوارهایی با ارتفاع بیش از 1.8 متر، مهاربندی الزامی است. |
| وال پست باید بخشی از سیستم مهاربندی لرزه‌ای ساختمان باشد و در صورتی‌که اجرا یا طراحی مطابق ضوابط نباشد، مهندس ناظر در صورت بروز حادثه مسئول شناخته می‌شود. | |
سخن پایانی محک استیل درباره وال پست و انواع آن
وال پست یکی از اجزاء کاربردی در پروژه‌های ساختمانی است که با وجود سادگی ساختار، عملکردی تاثیرگذار در افزایش مقاومت دیوار و به تبع آن پایداری سازه در برابر نیروهای طبیعی دارد. وال پست نیروهای جانبی را به صورت کاملا ایمن به اسکلت اصلی ساختمان منتقل کرده و از ریزش و سایر آسیب‌های احتمالی دیوارهای غیرباربر مانند ترک‌خوردگی، جلوگیری می‌کند. این قطعه پشتیبان به‌صورت مستقل در سه نوع افقی، عمودی و ترکیبی اجرا می‌شود و انتخاب درست نوع وال پست و اجرای اصولی آن مطابق استانداردها، با افزایش ضریب ایمنی سازه موجب بالا رفتن طول عمر ساختمان و استحکام هرچه بیشتر آن خواهد شد.
سوالات متداول
1. آیا استفاده از میلگردها برای تولید وال پست، توصیه می‌شود؟
خیر. میلگردها برای ساخت وال پست، مصالحی نامناسب است و عملکردی ضعیف دارد. پروفیل مورد استفاده برای تهیه وال پست باید از نوع قوطی باکیفیت یا نبشی استاندارد باشد.
2. برای تهیه نبشی و قوطی مورد استفاده در ساختار وال پست، توجه به چه عواملی ضرورت دارد؟
کیفیت بالای جوش، داشتن پوشش ضد زنگ و ضخامت مناسب ورق سه عامل مهم و تعیین‌کننده در این زمینه است.
3. متریال اصلی ساخت وال پست چیست؟
فولاد گالوانیزه قوی و مقاوم در برابر زنگ زدن و خوردگی ایدئال‌ترین ماده اولیه تولید وال پست است.
4. نگهداری وال پست چگونه است؟
در کل وال پست نیاز به کار خاصی برای نگهداری ندارد و فقط لازم است طی پروسه ساخت و اجرا، به‌صورت دوره‌ای و تحت نظر مهندس پروژه مورد بررسی قرار بگیرد تا از عدم آسیب در آن اطمینان حاصل شود.
5. تفاوت اجرای وال پست در ساختمانی با اسکلت فلزی و سازه‌ای با اسکلت بتنی چیست؟
اگر سازه فلزی باشد، وال پست توسط عملیات جوش مستقیم به تیر و ستون متصل می‌شود. اما در صورت بتنی بودن اسکلت ساختمان، ابتدا بیس‌پلیت را در محل اتصال کار می‌گذارند.
6. آیا وال پست در تمامی دیوارهای تیغه‌ای اجرا می‌شود؟
خیر. طبق ضوابط و آیین‌نامه اجرایی، اجرای وال پست تنها در دیوارهای بلندتر از 1.8 متر یا با طول بیش از 6 متر الزامی است. البته توصیه شده است که در تیغه‌های کوتاه‌تر و متوسط هم در مناطقی با ریسک بالای زلزله با هدف ایمنی بیشتر، از وال پست استفاده کنند.
7. آیا استفاده از لایه نئوپرن بین دیوار و وال پست ضروری است؟
بله. وجود این لایه جداکننده مانع از انتقال مستقیم ارتعاشات سازه‌ای یا شوک‌های ناشی از زلزله به دیوار شده و در نتیجه احتمال ترک خوردن و یا ایجاد صداهای ناخواسته در محل اتصال کاهش می‌یابد.
