پروفیل چیست + جدول انواع پروفیل و کاربرد هر کدام در صنعت
پروفیل یک مقطع فولادی و آلومینیومی پرکاربرد در پروژههای ساختمانی و ماشینسازی است که شکل ثابتی دارد و عمدتا به دو اندازه شش و دوازده متری تولید میشود. اگر قرار باشد از پروفیل در یک ساختمان استفاده شود، مهندس پروژه ضمن در نظر گرفتن نوع کاربری ساختمان، میزان رفتوآمد در ساختمان و محاسبه نیروهای وارده را نیز محاسبه میکند و بهترین نوع پروفیل را برای استفاده در پروژه عمرانی مورد نظر، انتخاب میکند. برای اطلاع بیشتر درباره انواع پروفیل، مقاله پروفیل چیست و انواع آن را از مجله محک استیل تا آخر دنبال کنید.
انواع پروفیل به همراه جدول دستهبندی
در یک دستهبندی کلی کارشناسان، پروفیلها را در دو گروه پروفیلهای ساختمانی و پروفیلهای صنعتی قرار میدهند که نوع ساختمانی آن در ساخت در و پنجره و مدل صنعتی در خودروسازی استفاده میشود. اما در نگاهی دقیقتر و جزئیتر، پروفیلها بر اساس جنس و متریال ساخت، شکل، وزن و فرآیند تولید طبقهبندی جداگانهای دارد. در جدول زیر انواع پروفیل ها را به همراه کاربردهای مهم، مزایا و معایب هر یک آوردهایم و بعد در ادامه مقاله پروفیل چیست، به توضیح هر مدل بهصورت جداگانه پرداختهایم.
نوع پروفیل | برخی از کاربردها | مزایا | معایب |
پروفیل سبک | ساخت در و پنجره فلزی تولید نرده چارچوبها سازههای سبک | وزن پایین حمل آسان قیمت مقرونبهصرفه | مقاومت پایینتر نسبت به پروفیلهای سنگین |
پروفیل سنگین | ستونسازی تیرسازی ساخت سازههای صنعتی | استحکام بالا دوام و طول عمر بسیار مناسب | وزن بالا و هزینه بیشتر حمل و نقل و نصب |
پروفیل گالوانیزه | سقفهای شیروانی پنلهای دیواری تأسیسات | پایداری در برابر زنگ زدن طول عمر بالا کارآمد برای مناطق مرطوب | قیمت بالا جوشکاری سخت |
پروفیل کامپوزیتی | سازههای سبک پلهای عابر سکوهای صنعتی | وزن پایین مقاومت بالا در برابر خوردگی عایق حرارت نیاز به رنگآمیزی ندارد | قیمت بالا حساس در برابر ضربه |
پروفیل استیل | تجهیزات پزشکی صنایع غذایی ساخت نرده | مقاومت بالا در برابر زنگ زدن و مواد شیمیایی پایدار در برابر حرارت | قیمت بالا برش و جوشکاری سخت |
پروفیل صنعتی | تولید ماشینآلات صنعتی و جرثقیلها پالایشگاهها اسکلت فلزی سنگین سازهها | دوام و طول عمر مناسب تحمل بار زیاد | وزن و قیمت بالا حمل و نقل و نصب سخت |
پروفیل ساختمانی | ساخت مواردی مانند خرپا، چارچوب و ستونها | تنوع زیاد استحکام بالا قیمت مناسب | اگر پوشش نداشته باشد بهراحتی دچار زنگزدگی خواهد شد |
پروفیل آلومینیومی | ساخت پنجره دوجداره کاربرد در نمای ساختمان | وزن پایین مقاوم در برابر خوردگی قابل بازیافت انعطاف و شکلپذیری بالا
| قیمت بالا |
پروفیل بسته | قابل استفاده برای ساخت ستون، چارچوب و قاب | مقاومت و استحکام بالا ایمنی مناسب | در صورت عدم پوششدهی احتمال زنگ زدن بالاست |
پروفیل باز | در و پنجرهسازی ساخت قابها تولید نرده و چارچوب | وزن پایین قیمت مناسب | پایداری کم مستعد خمش و پیچش |
پروفیل نورد سرد | تولید قفسه و در قابل استفاده برای سازههای سبک | دقت ابعادی بسیار مناسب سطح صاف | مقاومت پایین عملکرد ضعیف در دمای بالا
|
پروفیل نورد گرم | قابل استفاده در اسکلت فلزی سازهها ساخت تیرآهن تولید ناودانی | استحکام زیاد مناسب استفاده در پروژههای سنگین | دقت ابعادی پایین سطح زبر |
پروفیل تولیدی مرکب | پلسازی ساخت سازههای مرکب فولادیبتنی ساخت کف ساخت سقف | انعطافپذیری مناسب | هزینه تولید بالا |
پروفیل HSS | اسکلت سازهها ساخت برجها پلسازی ساخت ستون و خرپا | پایداری مناسب در برابر فشار و خمش | قیمت بالا اتصالدهی و سوراخکاری سخت |
پروفیل آبرو | قابل استفاده در سقف شیروانی برای جمعآوری آب باران و برف | وزن پایین قابلیت نصب راحت جلوگیری از نفوذ آب به سازه | آسیبپذیری در برابر ضربات نیازمند نگهداری و مراقبت بیشتر به دلیل حساسیت |
پروفیل تسمه | تولید در و پنجره خرپا سازههای فلزی | قابلیت برش و جوشکاری راحت | در برابر خمش مقاوم نیست در فضای باز امکان زنگزدگی دارد |
پروفیل نبشی | تولید قاب و قفسه پلسازی | پایداری و مقاومت بالا نصب آسان | در برابر بارهای خمشی ناکارآمد است |
پروفیل سپری | چارچوب در و پنجره قاببندی داخلی | وزن پایین شکلپذیری مناسب | پایداری پایین در برابر بارهای محوری کاربرد محدود در حوزه سازههای سنگین |
پروفیل ناودانی | قابل استفاده در تولید تیر، پایه تابلو ستونسازی تولید قاب و شاسی | پایداری بالا در برابر فشار جوشپذیری عالی | حساسیت به خمش جانبی نیازمند تقویت برای استفاده در پروژههای سنگین |
پروفیل زد (Z) | کاربرد در سقف سوله سازههای سبک | وزن پایین نصب سریع و آسان | محدودیت تحمل بارهای نقطهای |
پروفیل لولههای فولادی | مناسب برای سازههای فلزی و گلخانهها ساخت نرده و داربست ستونسازی تولید تیر | مقاومت بالا در برابر فشار کاربردی برای محیطهای مرطوب تنوع زیاد | نیاز به ضدزنگ در ضخامتهای بالا وزن سنگینی دارد |
پروفیل قوطی | تولید نرده ساخت پایه تابلو ستونسازی در و پنجرهسازی ساخت مبلمان فلزی | استحکام پیچش مناسب وزن پایین ظاهر منظم | هویهناپذیر |
پروفیل تیرآهن | پلسازی ستونسازی ساخت اسکلت سازههای سنگین | حمل بسیار بالای بارهای خمشی | سنگین نیازمند اتصال دقیق |
پروفیل میلگرد | تقویت بتن در سازههای بتنی موارد استفاده فراوان در پروژههای عمرانی و سایر صنایع | استحکام کششی بالا چسبندگی مناسب با بتن افزایش مقاومت کششی بتن | در صورتی که پوشش نداشته باشد، در برخورد با رطوبت زنگ میزند |
پروفیل ورقهای فولادی | ساخت انواع پروفیل ساخت مخازن سولهسازی ساخت دیوار و سقفهای صنعتی | تنوع زیاد شکلدهی مناسب قابلیت برش آسان قابلیت جوشکاری | نیاز به ضدزنگ دارد ضخامتهای پایین آن مقاومت چندانی ندارد |
پروفیل چهار پهلو | استفاده در صنعت ماشینسازی ساخت حفاظ ساخت نرده تولید قطعات صنعتی در و پنجرهسازی | مستحکم برشکاری و جوشکاری آسان | ابعاد بزرگ آن سنگین است در صورت عدم پوششدهی در مناطق مرطوب دچار زنگزدگی خواهد شد |




پروفیل صنعتی؛ یکی از انواع پروفیل های مقاوم
پروفیل صنعتی ویژگیهای خاصی دارد که از جمله آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاوم در برابر خوردگی
- مقاومت مکانیکی بالا
- جوشپذیری مناسب
- وزن پایین
از پروفیلهای صنعتی در صنایع مختلف مانند صنعت دفاعی و نیز صنعت خودروسازی استفاده میکنند. متاسفانه تولید برخی از انواع مدلهای پروفیل صنعتی به دلیل عدم دسترسی به تکنولوژی و تجهیزات ساخت، در ایران انجام نمیشود.
پروفیل ساختمانی
همانطور که از نام این مدل پروفیل مشخص است، جهت مصارف ساختمانی تولید شده و روش ساخت آن نیز به سه شکل نورد سرد، نورد گرم و مرکب انجام میشود. اساس روش نورد سرد را پرس و خم روی ورقهای فولادی و شکلدهی آنها تشکیل میدهد و ماحصل آن پروفیلهای مورد استفاده در چارچوب در، ناودانها و تیرهای سقف کاذب است. پروفیل حاصل از نورد گرم را هم به شکل مقاطعی مانند میلگرد، قوطی، لوله، سپر و تسمه استفاده میکنند. پروفیلهای تولیدی روش مرکب هم به شکل ترکیبی از روشهای نورد سرد و گرم به دست آمده و برای مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین بر اساس کاربرد، این نوع دستهبندی پروفیلها 12 شکل عمده دارد که در ادامه هر یک را توضیح دادهایم.
پروفیل آبرو
پروفیل آبرو جهت انتقال آب برف و باران در سقف ساختمان استفاده شده و در برابر خوردگی مقاوم است. انواع پروفیل آبرو اساسا از ورقهای فولادی گالوانیزه تولید میشود.




پروفیل تسمه؛ از انواع پروفیل های کاربردی برای گاردریل
از مهمترین ویژگیهای این مدل پروفیل با علامت اختصاری PL عرض کمتر از 160 میلیمتر است که آن را مناسب مصارف خاصی در صنعت ساختوساز میکند. علاوهبر آن، در تولیداتی مانند گاردریل و برخی سازههای فلزی هم از پروفیل تسمه استفاده میشود.
پروفیل نبشی
پروفیل نبشی آهنی در دو نوع بال مساوی و بال نامساوی تولید شده و در پروژههای ساختمانی با نماد L نشان داده میشود. نبشی با نوع بال مساوی دارای پهنای بال یکسان است و مدل نامساوی هم پهنای بال متفاوتی دارد.همچنین از پروفیل نبشی برای تقویت ورقهای فولادی استفاده میشود.
پروفیل سپری؛ از بهترین انواع پروفیل در صنعت
پروفیل سپری که با نماد T در پروژههای ساختمانی مشخص میشود، در مواردی مانند در و پنجرهسازی و تولیداتی مانند سقف شیروانی و خرپا کاربرد دارد. پروفیل سپری که طی هر دو فرآیند نورد سرد و نورد گرم قابل تولید است، علاوهبر کاربردهای گفتهشده، در اتصالات سازههای فولادی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
پروفیل ناودانی؛ از انواع پروفیل برای ساخت در و پنجره
پروفیل ناودانی که از پرکاربردترین انواع پروفیل های آهنی ساختمانی است، به دو نوع ناودانی C و U تقسیم میشود که مدل اول بالهای موازی و همضخامت دارد و نوع U شکل هم برخلاف مدل C پروفیل ناودانی، دارای بالهای ناموازی و مخروطیشکل است. عمده استفاده ناودانی در ساخت چارچوب در و پنجره است.




پروفیل زد؛ از انواع پروفیل در صنعت
پروفیل Z، سطح مقطعی زد شکل داشته و از نوع پروفیل باز به شمار میرود. ضخامت پروفیل زد بین 2.5 تا 3 میلیمتر است و برای سقف سولهها و استادیومها و نیز جهت اتصال سایر سازههای فلزی و صنعت کشتیسازی کاربرد دارد.
پروفیل لولههای فولادی
از مهمترین ویژگیهای لولههای فولادی به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع پروفیل در صنعت، میتوان به پایداری بالا در برابر فشار و همچنین مقاومت خوب در مقابل خوردگی اشاره کرد. این ویژگیها به همراه استحکام زیاد لولههای فولادی آن را مناسب انواع کاربردهای گوناگون در پروژههای ساختوساز کرده است.
پروفیل قوطی؛ یکی از انواع پروفیل های پرکاربرد
قوطیT پروفیلی پرکاربرد و مهم به شمار میآید که عمدتا به دو صورت مربعشکل و مستطیلی تولید شده و در پروژههای عمرانی و صنعت خودروسازی استفاده میشود. از دیگر کاربردهای این پروفیل مهم، ساخت لوازم خانگی است.
پروفیل از نوع تیرآهن
تیرآهن با دو بال و یک جان و نماد l برای استفاده در انواع تیر و ستون پروژههای ساختمانی استفاده شده و سه دسته مهم دارد که شامل نوع IPE، IPB و INP است.
انواع پروفیل براساس وزن
پروفیلها براساس میزان وزن و نوع ورقی که از آن تولید میشود، دو مدل سبک و سنگین دارد که هرکدام برای کاربرد خاصی مناسب است.
پروفیل سبک
برای تولید پروفیل سبک از ورق روغنی تولید شده طی فرآیند نورد سرد استفاده میشود و دو استاندارد DIN2394 و EN10219-2 دارد. خوب است بدانید ضخامت پروفیل سبک، کمتر از 1.5 میلیمتر است. پروفیل سبک برای استفاده در سازههای سبک و مصارفی مانند نردهسازی و ساخت چارچوب کاربرد دارد.
پروفیل سنگین
این نوع پروفیل که نسبت به مدل قبلی وزن بالاتری دارد، از ورق سیاه تولید میشود. ضخامت پروفیل سنگین از 1.5 میلیمتر بالاتر است. پروفیل سنگین را برای ساخت تیر، ستون و استفاده در پروژههای سنگین صنعتی به کار میبرند.
انواع پروفیل ها براساس جنس و متریال
انواع پروفیل ها در صنعت بر اساس مواد اولیهای که از آن تولید میشود، به شش دسته مهم پروفیل گالوانیزه، کامپوزیتی، استیل، صنعتی، ساختمانی و آلومینیومی تقسیمبندی میشود.
پروفیل گالوانیزه؛ از مهمترین انواع پروفیل
پروفیل گالوانیزه با ضخامتی در حدود یک میلیمتر به دلیل خصوصیات ویژه خود مثل ایمن بودن، پایداری بالا در برابر خوردگی و کاربرد گسترده در مناطق شرجی مانند شمال کشور، طرفداران بسیاری در صنعت فولاد دارد. پروفیل گالوانیزه را برای تولید پنجرههای دوجداره UPVC و عایق صدا و حرارت و همچنین پنجره برجها و سازههای مرتفع، چه در طبقات پایینی و بالایی، استفاده میکنند.
در وبسایت thehafizgroups درباره پروفیل گالوانیزه آمده است:
«ورقهای پروفیل گالوانیزه، ورقهای فولادی موجدار است که برای استحکام ساختاری عالی و مقاومت در برابر شرایط آبوهوایی مختلف طراحی شده است. این ورقها با فلز روی پوشانده شده است تا محصول را از خوردگی محافظت کند و برای کاربردهایی در سقف و روکش ایدهآل است.»
پروفیل کامپوزیتی
پروفیل کامپوزیتی هم مانند نوع قبلی در برابر خوردگی پایدار است. این ویژگی به علاوه مقاومت بالا در برابر رطوبت، کارایی پروفیل کامپوزیتی را برای استفاده در مناطق شمالی کشور افزایش داده و ضمنا این نوع پروفیل به دلیل طول عمر، دوام و ایمنی بالا برای استفاده در سازههای مناطق زلزلهخیز هم بسیار مناسب است.
پروفیل استیل
از دیگر انواع پروفیل در صنعت بر اساس متریال، پروفیل استیل است که زنگ نمیزند و مقاومت بالایی در برابر زنگ زدن دارد. خاصیت ضدزنگ بودن پروفیل استیل به دلیل وجود درصد بالایی از عنصر کروم در ساختار آن است. نبشی و تسمهای از نوع پروفیل استیل است.
پروفیل آلومینیومی؛ یکی از انواع پروفیل های کاربردی
پروفیل آلومینیومی سه نوع مهم دارد که شامل پروفیلهای آلومینیومی صنعتی، معماری و ساختمانی است و کاربرد هر یک متفاوت است. نوع صنعتی پروفیل آلومینیومی برای سیستم تهویه، کابینت، مبلمان و غیره استفاده میشود. گفتنی است پروفیل آلومینیومی صنعتی، رساناست. نوع ساختمانی هم در پروژههای عمرانی و ساخت سازهها مورد استفاده بوده و به دلیل مختصات ویژهای نظیر خمش بالا، سفتی پیچشی زیاد و وزن پایین، گزینه مناسبی برای بسیاری از مصارف این حوزه و همچنین استفاده در پنلهای خورشیدی است. پروفیل معماری را جاهایی که ظاهر مهم باشد استفاده میکنند؛ برای مثال، این نوع پروفیل برای ساخت چارچوب در و پنجرهها بسیار مورد توجه است.




انواع پروفیل بر اساس شکل
در زمانهای گذشته تنها پروفیلهایی که سطح مقطعی بسته داشت، مورد استفاده قرار میگرفت، تا با گسترش صنعت فولاد و تخصصیتر شدن این علم، پروفیل باز نیز اضافه شد. بنابراین پروفیلها را بر اساس شکل به دو دسته بسته و باز تقسیم میکنند:
پروفیل بسته
همانطور که از نام این نوع پروفیل مشخص است، دارای سطح مقطعی بسته است و به دلیل ساختار خاص خود برای در و پنجرهسازی و ساخت کرکره برقی مورد استفاده قرار میگیرد. ساخت پروفیل بسته دو شیوه دارد؛ در روش اول تولید آن که شکلدهی است، ورقهای مورد استفاده برای تولید پروفیل را با غلتکنورد شکل داده و لبههای آنها را به هم جوش میدهند. در روش دوم یا اکستروژن، قطعهای را تحت دمای بالا از یک حفره عبور میدهند و قطعه مورد نظر مطابق با شکلی که حفره دارد، شکل میگیرد.
پروفیل باز؛ یکی از پرمصرفترین انواع پروفیل در صنعت
پروفیلهایی که از نظر هندسی شبیه حروف Z و U هستند، از نوع پروفیل قوطی باز محسوب میشود که نوع زد شکل پروفیل باز کاربرد بیشتری در صنعت دارد. به طور کلی، این نوع پروفیل را جهت ساخت چارچوب درهای چوبی استفاده میکنند. پروفیلهای باز پایداری و استحکام بالا و وزن و قیمت پایینی دارد و از این رو برای بسیاری از مصارف صنعتی همواره مورد توجه است.
دستهبندی انواع پروفیل از نظر روش تولید
پروفیلها بر اساس روش تولیدی خواص متفاوتی پیدا میکند. در یک دستهبندی کلی، انواع پروفیل از لحاظ نحوه ساخت به سه دسته تقسیم میشود؛ نورد سرد، نورد گرم و ساخت مرکبب.
پروفیل تولیدی به روش نورد سرد
روش نورد سرد بر پایه برش و پرس صورت میگیرد و محصول خروجی جهت پروژههای سبک عمرانی مانند چارچوب دَر، مورد استفاده خواهد بود. از این دسته پروفیلها میتوان به پروفیل مقطع HSS اشاره کرد که با سطح مقطع خالی تولید میشود و علاوهبر ساختمانسازی، در پلسازی و ساخت استادیوم و فروشگاهها کاربرد دارد. دو تا از مهمترین ویژگیهای پروفیل HSS به شرح زیر است:
- استحکام و پایداری بالا.
- توخالی بودن که باعث افزایش ایمنی سازه در برابر زلزله و آتشسوزی میشود.
- پروفیل تولیدی با نورد گرم
اساس روش نورد گرم را شکلدهی به شمش فولادی تشکیل میدهد و محصول نهایی آن جهت تولید مقاطع فولادی پرکاربردی مانند میلگرد و ناودانی کاربرد دارد.
پروفیل حاصل از روش ساخت مرکب
این روش همانطور که از نامش مشخص است، ترکیبی از دو روش قبلی گفتهشده است؛ در نتیجه اتصال پروفیلهای حاصل از روش نورد سرد و نورد گرم، پروفیل تولیدی به روش مرکب حاصل میشود که برای ساخت ناودانی دوبل و نبشی دوبل مورد استفاده قرار میگیرد.
سخن پایانی محک استیل درباره انواع پروفیل
در این مقاله راجعبه پروفیل، یکی از مهمترین مقاطع فولادی مورد استفاده در صنعت، توضیح دادیم و بهطور کامل شرح دادیم که پروفیل چیست. همانطور که خواندید، پروفیل یکی از مهمترین عناصری است که در سازههای مختلف فلزی، ساختمانسازی، پلسازی و تولید تجهیزات صنعتی کاربرد دارد و مدلهای مختلف آن در پروژههای گوناگون استفاده میشود.
سوالات متداول
- چه تفاوت مهمی بین انواع پروفیل صنعتی و ساختمانی وجود دارد؟
این دو پروفیل از لحاظ کاربرد و ویژگیهای فیزیکی با یکدیگر تفاوتهایی دارد. پروفیل صنعتی برای استفاده در صنعت ماشینسازی یا تولیدات و تجهیزات صنعتی استفاده میشود و اندازه و ضخامت آن بیشتر از پروفیل ساختمانی است. پروفیل ساختمانی سبکتر و مقرونبهصرفهتر بوده و در ساخت چارچوبها، نردهها و اسکلت ساختمانها به کار میرود.
- مزیت پروفیلهای گالوانیزه نسبت به انواع پروفیل ساده فولادی چیست؟
پروفیل گالوانیزه پوششی از جنس روی دارد که باعث بسیاری از ویژگیهای مثبت آن مانند مقاومت در برابر رطوبت و خوردگی میشود. در نتیجه استفاده از این نوع پروفیل نسبت به انواع ساده و بدون پوشش در برابر رطوبت مناسب است و همین امر کاربرد آن را گستردهتر میکند.
- پروفیل نورد سرد مستحکمتر است یا پروفیلی که به روش نورد گرم تولید میشود؟
پروفیلهای نورد گرم، زیرا تحت دمای بالا تولید شده و تغییر شکل داده است و مقاومت بالاتر و انعطاف بیشتر باعث میشود بهویژه برای استفاده در سازههای باربر مناسبتر باشد.
- کدام نوع پروفیل در معماری به سبک مدرن کاربرد دارد؟
مدلی از پروفیل آلومینیومی که سبک و ضد زنگ است و ویژگیهایی مانند قابلیت بازیافت و شکلپذیری مناسب دارد، برای این هدف مناسب است. از بعضی مدلهای این نوع پروفیل به عنوان یک عنصر مناسب در ساخت پنجرههای دوجداره، سقفهای کاذب و طراحی داخلی در معماری مدرن استفاده میشود. البته خوب است بدانید که پروفیل آلومینیومی مورد نظر برای این هدف تنها برای استفاده در سازههای غیرباربر کاربرد دارد.
- آیا پروفیل HSS برای استفاده در سازهها و پروژههای سنگین مناسب است؟
بله، از آنجایی که این مدل پروفیل مقاومت و پایداری بالایی در برابر خمش، پیچش و فشار دارد، برای این منظور مناسب است.
- کدام مورد از انواع پروفیل در صنعت برای تحمل بارهای نقطهای سنگین مناسبتر است؟
پروفیلهایی با مدل بسته و وزن بالا مانند قوطیهای ضخیم و مقاوم صنعتی یا برخی از مدلهای تیرآهن، به دلیل طراحی خاص سطح مقطع و انتقال یکنواخت تنش به سازه، برای تحمل بارهای نقطهای مناسب است.