جستجو 
پلیت از جمله محصولات مهم در بازار فولاد است که به دلیل مصارف گوناگون صنعتی، نقش و جایگاهی ویژه را از آن خود کرده است. این محصول فولادی که در واقع نوعی از رول‌های فلزی طویل است، از عناصری مانند نیکل، کروم، آهن و کربن ساخته شده که دو مورد آخر اهمیت ویژه‌ای در ساختار آن دارد. این‌که پلیت فولادی را می‌توان بسته به نیاز و درخواست مشتری در گرید‌ها، ابعاد و ضخامت‌های مختلف تولید و عرضه نمود، از امتیازات مثبت این محصول است. در مقاله جامع پلیت چیست از مجله محک استیل، راجع‌به اهمیت پلیت، کاربردها و انواع آن توضیح داده‌ایم و به تفاوت آن با ورق یا شیت نیز پرداخته‌ایم. تا پایان با ما همراه باشید.
پلیت چیست؟ | تعریف جامع این محصول کاربردی
پلیت (plate) در واقع نوعی فولاد است که به دلیل مقاومت بالا در برابر آسیب‌های فیزیکی، فشارهای مکانیکی و هم‌چنین پایداری در شرایط آب‌وهوایی گوناگون و نیز استحکام بسیار خوبی که در برابر خوردگی دارد، برای مصارفی مانند فعالیت‌های جوشکاری، صنایع خودروسازی، ساخت پل، سازه‌های دریایی و تجهیزات دریانوردی و در ابعاد کوچک‌تر سازه‌هایی مانند قفسه، بدنه لوازم خانگی، مخازن، کانتینر و پایه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول فولادی مستطیل‌شکل و یا مربعی است. کربن، آهن، قلع، مس، آلومینیوم، نیکل، تیتانیوم و کروم در ساختار پلیت فولادی وجود دارد. پلیت فولادی بسته به نوع کاربرد، در گرید، ضخامت، طول و ابعاد مختلفی برش‌کاری و عرضه می‌شود. گفتنی است پایه تولید پلیت، ورق سیاه است.
واحد اندازه‌گیری پلیت چیست؟
معمول‌ترین واحد اندازه‌گیری پلیت در صنایع فولاد میلی‌متر (mm) است. در آمریکا برای اندازه‌گیری ضخامت این فرآورده‌های پرکاربرد، از واحدی سنتی‌تر به نام اینچ (in) هم استفاده می‌شود. در اکثر کشورها طبق استانداردهای داده‌شده و مشخص، از میلی‌متر برای اندازه‌گیری این ضخامت استفاده می‌کنند. ضخامت پلیت های فولادی از مهم‌ترین ویژگی‌های فنی آن است؛ طبق میزان ضخامت، نام و کاربرد اصلی پلیت صنعتی مشخص می‌شود.
کاربردهای پلیت چیست؟
علاوه‌بر آن‌چه گفته شد، از پلیت‌ها در تولید انواع لوازم خانگی، از وسایل آشپزخانه مانند یخچال و هود گرفته تا قفسه کتابخانه‌ها، استفاده می‌شود. کاربرد این محصول فولادی تنها محصور به همین موارد نیست؛ پلیت را برای ساخت تابلو راهنمایی و رانندگی، بدنه ماشین‌های سنگین و سایر خودروها نیز استفاده می‌کنند و آن را حتی برای تجهیزات نظامی و یا نفت و گاز و تجهیزات انتقال نیرو هم به کار می‌گیرند.مورد استفاده خاص پلیت در صنعت خودرو و ماشین‌سازی عبارت است از تولید ماشین‌آلات سنگین مانند کامیون، تجهیزات خاکبرداری، جرثقیل و غیره. هم‌چنین از این فرآورده مهم بازار فولاد در تجهیزات صنایع نفت و گاز، مانند تجهیزات حفاری، جمع‌آوری و تصفیه‌سازی هم استفاده می‌شود.
به‌طور کلی و جمع‌بندی‌شده کاربردهای پلیت صنعتی عبارت است از:
- صنایع خودرو و ماشین‌سازی
- بدنه لوازم خانه و آشپزخانه
- تابلوهای راهنمایی و رانندگی
- بدنه کامیون‌ها و ماشین‌های سنگین مشابه
- صنایع دریایی و تجهیزات دریانوردی مانند کشتی کانتینری و کروز
- پروژه‌های ساختمانی
- تجهیزات نفت و گاز
- جوشکاری
- ساخت پل
- ساخت مخازن، کانتینرها و غیره
نقش مهم پلیت فولادی در ساختمان‌سازی
از جمله مهم‌ترین صنایعی که در آن به‌وفور از پلیت های فولادی استفاده می‌شود، صنعت ساختمان‌سازی است؛ ساخت و تقویت صفحه ستون، ایفاکننده نقش اتصالی ستون و بتن در سازه‌ها و هم‌چنین کاربرد در نمای ساختمان از مهم‌ترین موارد استفاده پلیت در پروژه‌های ساختمانی است.
ورق فولادی چیست؟ | انواع و کاربردهای شیت در صنعت
شیت یا ورق آهنی فرآورده‌ای فولادی است که در کارخانجات تولید فولاد و آهن‌آلات از شمش و بیلت ساخته و به بازار مصرف ارائه می‌شود. این ورقه‌های نازک که مسطح و صاف است، ضخامتی کم‌تر از 6 میلی‌متر دارد و می‌تواند به عنوان متریال و موارد اولیه ساخت بسیاری از مصنوعات فلزی مورد استفاده قرار گیرد. از جمله مهم‌ترین و پرکاربردترین ورق‌های آهنی می‌توان ورق رنگی، ورق روغنی، ورق استیل، ورق گالوانیزه و ورق قلع‌اندود را نام برد.
عمده‌ترین مورد استفاده ورق یا شیت فولادی در ساختمان‌سازی، اتصال پروفیل‌ها و تولید قسمت‌هایی از درها و بدنه مخزن‌هاست. هم‌چنین لازم به ذکر است که این ورق‌ها در زمینه سایر صنایع مانند تجهیزات دریایی، صنعت خودرو و هواپیما و نیز ساخت وسایل آشپرخانه‌ها کاربرد دارد.
برای تولید ورق فولادی به‌طور کلی دو روش نورد گرم و نورد سرد وجود دارد؛ در روش نورد گرم از دمای بالایی استفاده می‌شود و در نورد سرد عامل اصلی تولید ورق‌های فولادی و ویژگی‌های مطلوب آن، دما نیست؛ در این روش، دما پایین‌تر است و ایجاد خواص و ویژگی‌های مورد نظر در محصول نهایی، با فرآیند خمش و کشش صورت می‌گیرد.
تفاوت پلیت با ورق یا شیت فولادی
مهم‌ترین تفاوت پلیت با ورق به ضخامت این دو محصول کاربردی برمی‌گردد؛ شیت‌ها یا ورق‌ها ضخامتی کم‌تر از پلیت فولادی دارد و بنابراین در سازه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیازی به تحمل فشارهای بالای مکانیکی ندارد. اما تفاوت پلیت با ورق چیست؟ در جدول زیر مهم‌ترین تفاوت پلیت با ورق را برای‌تان شرح داده‌ایم تا با یک نگاه جواب سوال خود را بگیرید.
| نوع فولاد | ضخامت | مهم‌ترین کاربردها | تحمل فشار | وزن |
| پلیت صنعتی | 6 میلی‌متر و بیشتر | صنعت خودروسازی، صنایع ساختمان‌سازی | بسیار بالا | سنگین |
| ورق یا شیت | کم‌تر از 6 میلی‌متر | اتاق خودرو، بدنه کامیون، میز فلزی، بدنه هواپیما | متوسط | سبک‌تر |
انواع پلیت و ویژگی‌های خاص هر کدام
ساده‌ترین دسته‌بندی پلیت صنعتی از نظر ظاهری است که از این نظر به دو دسته پلیت تخت یا مسطح و پلیت رولی پیچ‌پیچ دسته‌بندی می‌شود. اما از جهاتی تخصصی‌تر، پلیت‌ها را با توجه به خواص منحصربه‌فردشان هم دسته‌بندی می‌کنند. این پلیت‌ها که در مراحل مختلف پروسه تولید، از لحاظ کیفیت نیز به‌خوبی کنترل می‌شود، در نهایت از نظر استانداردهای مورد تایید صنایع فولاد ارزیابی شده و برای مصارف گوناگون، به بازار ارائه می‌شود. در ادامه به 9 مورد از مهم‌ترین انواع پلیت های فولادی پرداخته‌ایم.
پلیت فولادی ضد زنگ؛ پلیتی با خواص منحصربه‌فرد
خاصیت ضد زنگ بودن این نوع پلیت به عناصر و ترکیبات شیمیایی خاص موجود در ساختار آن برمی‌گردد؛ کروم و نیکل به‌کاررفته در ساختار پلیت فولادی ضد زنگ، موجب پایداری بالای این پلیت در مقابل اکسیداسیون، زنگ‌زدگی و سایر آسیب‌های این چنینی شده است. پلیت ضد زنگ در صنایع مختلفی مانند سازه‌های دریایی، ساختمان‌سازی و تجهیزات صنایع غذایی کاربرد دارد.
پلیت فولادی نورد سرد؛ از دیگر انواع بااهمیت پلیت
این نوع پلیت که بیشتر طی عملیات نورد سرد تولید می‌شود، کاربردهای گوناگونی دارد. پلیت فولادی نورد سرد در تولید قطعات لوازم خانگی و سایر محصولات در صنایع به‌ویژه خودروسازی استفاده می‌شود.
پلیت فولادی ضد سایش؛ مناسب ساخت انواع قطعات فولادی
پلیت فولادی ضد سایش از مهم‌ترین انواع پلیت در صنعت است؛ همان‌طور که از نام این پلیت مشخص است، این نوع پلیت در مقابل سایش، فشار و بارهای سنگین پایداری و مقاومت بالایی دارد و در صنعت فولاد به‌خصوص برای ساخت وسایل و انواع قطعات ماشین‌آلاتی که در معرض اصطکاک، فشار و سایش است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلیت فولادی ضد خوردگی؛ مهم برای استفاده در صنایع دریایی
پلیت ضد خوردگی و اکسیداسیون برای هر پروژه‌ای که در مناطق مرطوب یا دارای شرایط خاص آب‌وهوایی پیاده‌سازی شود، مناسب است. همان‌طور که از نام این نوع پلیت‌ها مشخص است، مقاومت‌شان در برابر رطوبت، خوردگی و اکسیداسیون بسیار عالی است. از این محصولات در صنایع تجهیزات شیمیایی و سازه‌های دریایی استفاده می‌شود.
پلیت فولادی ضد آتش؛ از انواع پلیت های فولادی
پلیت‌هایی که در برابر حرارت و تغییرات آن مقاومت و پایداری بالایی دارد، در پروژه‌های ساختمانی حساس که احتمال حریق زیاد است، استفاده می‌شود.
پلیت هالید نقره
برای فیلم و کاغذ عکاسی و چاپ از نوع افست از پلیتی که به هالید نقره شناخته می‌شود، استفاده می‌کنند. کیفیت چاپ این نوع پلیت از انواع دیگر پلیت مناسب‌تر و بالاتر است.
تینپلیت
تینپلیت با قابلیت بالای لحیم، ظاهری جذاب، مقاومت در برابر خوردگی و سایر آسیب‌ها و نیز استحکام مناسب، یکی از محبوب‌ترین انواع پلیت موجود در بازار است. بخشی از این ویژگی‌ها به دلیل کاربرد و خاصیت‌های فلز قلع و هم‌چنین نوع خاص تولید این پلیت فولادی قلع‌اندود در آن ایجاد شده است. برای ساخت قوطی معمولا از تینپلیت استفاده می‌شود.
پلیت دیازو
پلیت دیازو از رایج‌ترین انواع پلیت های فولادی است و مزایا و معایبی دارد که البته امتیازات مثبت این نوع پلیت، معایب کم آن مانند ماندگاری کوتاه‌مدت را جبران می‌کند. دیازو پوششی نازک از نوع فلزات آلی دارد و لایه حساس به نور آن نیز با ترکیب شیمیایی خاص خود، با تابش نور تغییر خواهد کرد.
پلیت فتوپلیمر
عمر پلیت چاپی فولادی فتوپلیمر از دیازو بیشتر است. پلیت فتوپلیمر در برابر آسیب‌هایی مانند اصطکاک پایداری بالایی دارد. این نوع پلیت در انواع مدل‌های چاپ مانند لترپرس، افست و فلکسوگرافی کاربرد دارد و مانند دیازو، لایه حساس به نور آن تحت تاثیر تابش نور، دچار تغییر می‌شود.
پروسه تولید انواع پلیت فولادی برای مصارف مختلف صنعتی
ساخت یک پلیت فولادی کار چندان ساده‌ای نیست، اما ما برای فهم راحت‌تر شما مخاطبین گرامی مجله محک استیل، تولید پلیت فلزی را به‌صورت ساده و مرحله به مرحله شرح می‌دهیم.
- آماده‌سازی: در مرحله نخست باید متریال و مواد اولیه آماده شود. عمده این مواد اولیه شامل عناصری مانند کروم، کربن، نیکل و آهن است.
- ذوب مواد: در مرحله بعدی این مواد در کوره‌های مخصوص ذوب، تحت حرارت بالا قرار می‌گیرد تا مایع مورد نظر برای تولید پلیت حاصل شود.
- عملیات تصفیه: مایع حاصل‌شده به قسمت تصفیه میرود تا از هرگونه ناخالصی و آلودگی احتمالی پاکسازی شود. هرچه مرحله تصفیه بهتر و دقیق‌تر انجام شود، محصول نهایی کیفیت بهتری خواهد داشت.
- ریخته‌گری: در قدم بعد که مرحله ریخته‌گری است، فولاد خالص در قالب ریخته شده و شکل می‌گیرد.
- آبکاری: بلوک فلزی حاصل از مرحله ریخته‌گری، طی عملیات آبکاری در محلول آلکالین یا خنثی قرار گرفته تا از میزان حرارت کم شود و سپس فولاد، فرم جامد به خود می‌گیرد.
- نورد: نورد مرحله بعدی است؛ در این مرحله فولاد جامد سفید، تخت شده، ضخامت مورد نظر تعیین شده و به پلیت تبدیل می‌شود. دما و فشار نقش مهمی در تبدیل این بلوک‌ها به پلیت صاف دارد.
- مراحل تکمیلی پایانی: برش‌کاری و جوشکاری برای رسیدن به ضخامت مورد نظر مشتری نیز از مراحل تکمیلی کار تولید پلیت های فولادی است. پس از تکمیل کار، پلیت‌ها بسته‌بندی شده و برای ارائه به بازار مصرف، آماده می‌شود.
صفحه ستون یا بیس پلیت چیست؟
بیس پلیت که در صنعت ساختمان‌سازی کاربرد دارد و از مهم‌ترین تولیدات فولادی است، در واقع ورق سیاه با سطحی کاملا تخت و صاف است. بیس پلیت بین صنعت‌گران حوزه ساخت‌وساز، به نام صفحه ستون نیز شناخته می‌شود. صفحه ستون نقش اتصالی دارد و از این جهت کاربرد خاص و بسیاری در پروژه‌های ساختمانی پیدا کرده است. این فولاد که بین بتن و ستون قرار می‌گیرد، این دو را به هم وصل می‌کند و با توزیع فشار و وزن وارد بر ستون و بتن، ساختار را حفظ می‌کند. صفحه ستون به اتصال بتن و تیر نیز کمک می‌کند.
مراحل و روش اجرای بیس پلیت
اجرای بیس پلیت یک عملیات چند دقیقه‌ای است و بخش اصلی کار طی پروسه ساخت‌وساز صورت می‌گیرد. در مرحله اول، بیس‌پلیت‌گذاری، نخست آکس‌بندی و ریسمان‌کشی انجام می‌شود و بعد محل قرار گرفتن صفحه ستون تعیین می‌گردد. در مرحله بعدی نیز عملیات رگلاژ انجام می‌شود؛ طی این فرآیند، آکس‌ها بررسی شده و پس از هواگیری صفحه ستون در نهایت بیس پلیت را اجرا می‌کنند.
جدول ویژگی‌های مهم پلیت فولادی
از آن‌جایی که پلیت های فولادی مقاومت بالایی در برابر شرایط متغیر آب‌وهوایی دارد و از نظر مکانیکی هم در برابر سایش، فشار و وزن بارهای ثقیل بسیار مقاوم است، این محصولات کاربردهای متفاوتی در صنایع گوناگون به‌ویژه ساختمان‌سازی، تولید لوازم خانگی، ساخت وسایل نقلیه و غیره پیدا کرده است. در جدول زیر به مهم‌ترین ویژگی‌های پلیت های فولادی پرداخته‌ایم.
| ویژگی پلیت صنعتی | امتیازات این ویژگی و خاصیت |
| تحمل بالای فشار و بار | این ویژگی سبب استحکام بالای مکانیکی در این محصولات شده و در نتیجه آن‌ها را برای کاربرد در ساختمان‌ها و سازه‌های سنگین مناسب کرده است. |
| مقاومت در برابر زنگ زدن | پلیت پوشش ضد زنگ دارد و در نتیجه برای سقف ساختمان‌ها و یا بدنه وسایلی که در مناطق مرطوب استفاده می‌شود، مناسب است. |
| پایداری در برابر حرارت و آتش‌سوزی | این ویژگی پلیت های فولادی را مناسب کاربرد در سازه‌های حساس و پروژه‌های ساختمانی مختلف کرده است. |
| ضخامت‌های متنوع | پلیت‌ها را می‌توان طبق سفارش مشتری در ابعاد و ضخامت‌های گوناگون تولید کرد. |
| جوشکاری | پلیت از قابلیت جوشکاری مناسبی برخوردار است و در نتیجه در مونتاژ قسمت‌های مختلف وسایل نقلیه و یا ساختمان‌سازی هم کاربرد دارد. |
در مورد تعیین ضخامت باید گفت پلیت‌هایی با ضخامت کم‌تر از سه میلی‌متر را پلیت‌برگ یا فویل می‌نامند و پلیت‌هایی که بیشتر از 6 میلی‌متر ضخامت دارد، پلیت آهنی خوانده می‌شود.
راهنمای انتخاب و خرید پلیت های فولادی
از آن‌جایی که پلیت های فولادی تنوع بسیار خوبی دارد و هر مدل آن برای استفاده خاصی مناسب است، پیش از تهیه لازم است نکاتی را در نظر بگیرید؛ نخست لازم است مورد کاربرد خود را دقیقا مشخص کرده و تعیین کنید که قرار است پلیت را به چه منظور بخرید. ضمنا باید مشخصات و وزن پلیت صنعتی برای پروژه خود را در نظر داشته باشید. بهتر است در قدم بعدی از بهترین تولیدکنندگان دارای مجوز رسمی و کارخانجات معتبر فولاد قیمت را استعلام کنید تا بتوانید ضمن مشورت با متخصصین این حوزه و با مطرح کردن میزان بودجه خود، بهترین نوع آن را انتخاب نموده و گارانتی هم دریافت کنید.
عوامل موثر بر قیمت صفحه پلیت
خوب است بدانید هزینه نهایی تمام‌شده پلیت های فولادی طبق کیفیت و سایر خدمات مانند برش و غیره به‌صورت کیلویی تعیین می‌شود. از جمله موارد موثر برای تعیین قیمت پلیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولیدکنندگان مجاز و معتبر: نرخ تعیین‌شده توسط کارخانجات مختلف تولید فولاد، با توجه به کیفیت نهایی کار، خلوص مواد به‌کاررفته و ارائه گارانتی یا عدم ارائه آن متغیر است.
- ابعاد پلیت های فولادی مختلف و میزان برش این فرآورده‌های پرکاربرد
- میزان خمش و ویژگی‌های مکانیکی پلیت صنعتی
- مقاومت و کیفیت پلیت‌ها
- نحوه تولید پلیت‌ها و انواع آن‌ها: با توجه به این‌که پلیت طی فرآیند نورد سرد یا گرم تولید شده باشد و نیز نوع آن‌ها، قیمت متفاوت خواهد بود.
کلام آخر محک استیل راجع‌به پلیت های فولادی
در مقاله پلیت چیست از مجله محک استیل، به‌طور جامع به پلیت فولادی و هرآن‌چه نیاز دارید در این مورد بدانید پرداختیم. پلیت با خواص و مزایای ویژه‌ای که دارد، در بخش‌های مختلف صنعت، از تهیه و تولید قطعات مورد نیاز در ساخت لوازم خانگی گرفته تا پروژه‌های ساختمانی سنگین، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اطلاعات خود درباره پلیت را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول درباره پلیت
- پلیت چیست؟
پلیت فولادی در واقع نوعی رول فلزی است که عمدتا از آهن و کربن ساخته شده و انواع گوناگونی دارد. از پلیت های فولادی بسته به ضخامت و ابعادشان، در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
- تفاوت پلیت با ورق چیست؟
مهم‌ترین تفاوت پلیت با ورق در ضخامت این دو محصول است؛ اگر ضخامت بیش از 6 میلی‌متر باشد، پلیت داریم و اگر کم‌تر از 6 میلی‌متر باشد، محصول ما شیت یا ورق نامیده می‌شود که هریک کاربرهای خاص خود را داراست.
- کدام پلیت برای استفاده در سازه‌های دریایی مناسب‌تر است؟
پلیت ضد خوردگی با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد مانند مقاومت در برابر رطوبت، برای استفاده در صنایع دریایی، کشتی‌سازی و سایر سازه‌ها و تجهیزات دریانوردی بسیار مناسب است.
- عناصر موجود در ساختار پلیت کدام است؟
آهن، کروم، کربن و نیکل مهم‌ترین این عناصر است.
- پلیت فتوپلیمر در چه مواردی کاربرد دارد؟
پلیت فولادی فتوپلیمر به دلیل طول عمر بالا و پایداری در برابر آسیب‌هایی مانند سایش، از پرکاربردترین پلیت‌هاست که در انواع چاپ استفاده می‌شود.
- از کدام پلیت برای چاپ تک‌رنگ استفاده می‌کنند؟
پلیت فلزی پلی‌استر به این منظور استفاده می‌شود.
- واحد اندازه‌گیری ضخامت پلیت صنعتی چیست؟
میلی‌متر رایج‌ترین واحد اندازه‌گیری ضخامت پلیت است. در آمریکا برای اندازه‌گیری این ضخامت از واحد اینچ هم استفاده می‌کنند.
- آیا پلیت صنعتی قابلیت خم شدن هم دارد؟
بله. خمش مناسب و فرم‌پذیری حین مراحل تولید، از ویژگی‌های مهم پلیت فولادی است.
