جستجو 
شمش 5sp و دیگر انواع شمش که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم، در واقع نوعی از مقاطع فولادی میانی است که با آلیاژی از انواع فلزات تولید می‌شود و بسته به عناصر به‌کاررفته، خواص و کاربردهایی منحصربه‌فرد پیدا می‌کند. در این مقاله از مجله محک استیل قصد داریم راجع‌به شمش 5sp، شمش 3sp و شمش 4sp صحبت کنیم و اگر دوست دارید در این مورد بیشتر بدانید، تا پایان با ما همراه باشید.
شمش 3sp چیست؟
شمشی که از آلیاژ فولاد گرید 3 تهیه می‌شود و به دلیل عناصر شیمیایی خاص خود کاربردهای گوناگونی یافته است، شمش 3sp است. این فلز آهنی که مختصات مکانیکی و ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد دارد، ماده پایه و اساسی در پروژه‌های ساخت‌وساز و تولید قطعات در صنایعی نظیر خودروسازی است و همواره مورد توجه صنعتگران قرار می‌گیرد.
ترکیبات شیمیایی شمش 3sp
در آنالیز شیمیایی شمش 3sp، به نتایج جالب توجهی می‌رسیم؛ این نوع شمش حداکثر تا 0.25 درصد کربن، 0.6 درصد منگنز، 0.4 درصد فسفر، 0.5 درصد مس، 0.3 درصد سیلیکون، 0.5 درصد کروم، 0.4 درصد آلومینیوم، 0.4 درصد گوگرد و غیره دارد و همین ترکیبات ویژه خواص شمش 3sp را ایجاد کرده و گفتنی است درصد کربن پایین، باعث انعطاف‌پذیری هرچه بیشتر آن نسبت به انواع دیگر شمش شده است.
خصوصیات شمش 3sp
از آن‌جایی که شمش 3sp درصد کربن کم‌تری نسبت به شمش 5sp دارد، انعطاف آن نیز بالاتر است و همین امر باعث شده که در ساخت بسیاری از مقاطع فولادی، کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. هم‌چنین با توجه به دیگر عناصر و ترکیبات آن، شمش 3sp با مقاومت تنش 205 و مقاومت کششی حداکثر 480 مگاپاسکال، خواص مکانیکی مطلوبی برای بسیاری از تولیدات دارد.
انواع شمش 3sp
از نظر ظاهری، شمش 3sp به سه دسته بیلت، بلوم و اسلب تقسیم می‌شود که هریک کارایی منحصر‌به‌فردی را داراست. بیلت یا «شمشه» با عرض 15 سانتی‌متر و سطح مقطع 200 میلی‌متر، مهم‌ترین شکل شمش 3sp است و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بلوم یا «شمشال» با ابعادی بزرگ‌تر نسبت به بیلت، در ساخت تیرآهن کاربرد دارد و مورد آخر، یعنی اسلب یا «تختال» با سطح مقطع مستطیلی، مناسب تولید انواع ورق‌های فولادی است.
روش‌های تولید شمش 3sp
برای تولید شمش 3sp به روش مکانیکی، سه مرحله آسیاب و خم کردن و سپس تراشکاری طی می‌شود. اگر برای تولید شمش 3sp از فرآیند حرارتی استفاده شود، به عملیاتی نظیر ذوب فلز و ریخته‌گری شمش برای ذوب کردن فلز و سپس فرآوری حرارتی جهت بهبود خاصیت فیزیکی شمش نیاز داریم. اما اگر قرار بر تولید شمش 3sp به روش شیمیایی باشد، فرآیندهای شیمیایی مختلفی از قبیل عملیات تصفیه، آلیاژسازی و ریخته‌گری برای ساخت شمش 3sp طی می‌شود. به‌عنوان جمع‌بندی باید گفت شمش 3sp امکان تولید به سه روش مکانیکی، حرارتی و شیمیایی را دارد و در هر صورت محصول نهایی، به دلیل عناصر و ترکیبات خاص مورد استفاده، کیفیت و انعطاف بالایی خواهد داشت.
بیشترین مورد کاربرد شمش 3sp
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، شمش 3sp در صنایع خودروسازی و تهیه قطعات و نیز ساختمان‌سازی کاربرد دارد؛ اما از آن‌جایی که به دلیل داشتن کربن پایین‌تر در ساختار خود، نسبت به شمش‌های گرید دیگر انعطاف بالاتری دارد، برای تولید مقاطع فولادی نظیر ناودانی، نبشی و میلگردهای ریز، کاربرد بسیاری در صنعت پیدا کرده است؛ زیرا از آن‌جایی که این مقاطع و محصولات فلزی در سازه‌ها تحت نیرو و فشار قرار می‌گیرند، نیاز است انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشند.
شمش 4sp چیست؟ | خواص و کاربردها
یکی از بهترین انواع شمش‌های فولادی که در صنعت مورد استفاده است، شمش 4sp است که کاربردهایی نظیر ساخت قطعات و مقاطع فولادی پر استفاده نظیر انواع پروفیل، تیرآهن، میلگرد و نبشی دارد و به‌وفور در پروژه‌های ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ ویژگی‌های منحصربه‌فرد شمش با گرید 4، مانند مستحکم و در عین حال منعطف بودن، پایداری مناسب و نیز مقاومت بالا در برابر فشار، شمش 4sp را مستعد کاربرد فراوان در سازه‌ها کرده است و جای تعجب نیست اگر این نوع شمش فولادی را در صنایعی مانند ماشین‌سازی و پروژه‌های ساخت پل هم استفاده می‌کنند.
ضمنا خوب است بدانید بیشترین عناصر شیمیایی به‌کاررفته برای تولید شمش 4sp شامل منگنز، سیلیسیم و کربن است.
شمش 5sp و ترکیبات شیمیایی آن
انتخاب شمش 5sp برای تولید محصولات و مقاطع فولادی پرکاربردی نظیر میلگرد آجدار، منجر به تولید محصولی با کیفیت بالا و ویژگی‌های فنی مناسب می‌شود. با آنالیز شمش 5sp می‌بینیم که در ترکیب این نوع شمش فولادی، حداکثر 28 درصد کربن، 40 درصد منگنز، 0.3 درصد سیلیکون و 0.55 درصد عنصر سریم به‌علاوه مقادیری از عناصری مانند فسفر، گوگرد، روی، آلومینیوم و کروم به کار رفته و خواص مطلوب و ویژه این نوع فرآورده فلزی را ایجاد کرده است. مقدار هر یک از این عناصر در جدول استاندارد مربوطه، تعیین و مشخص شده است. خوب است بدانید به دلیل وجود مقادیر بالاتری از کربن در شمش 5sp نسبت به شمش 3sp، شمش 5sp انعطاف‌پذیری کم‌تری دارد و با قیمت ارزان‌تری عرضه می‌شود.
ویژگی‌های خاص شمش 5sp
از آن‌جا که در ترکیب شمش 5sp عنصر کروم وجود دارد، مقاومت این نوع شمش در برابر عوامل خورنده نظیر رطوبت و اکسیژن بالا نیست و برای استفاده از شمش 5sp در پروژه‌هایی که در مناطق مرطوب برنامه‌ریزی می‌شوند، باید حتما از شمش 5sp گالوانیزه شده استفاده کرد. کربن بالای این نوع شمش نیز باعث شده محصول در مقایسه با بسیاری از آلیاژها، چندان منعطف و جوش‌پذیر نباشد.
انواع شمش 5sp
اسلب یا تختال اولین مدل از مقطع فولادی شمش 5sp است که ظاهری تخته‌ای دارد. برای تولید بسیاری از انواع ورقه‌های فولادی مورد استفاده در صنایع مختلف، مانند انواع صفحه، نوار فلزی، کلاف، کویل و تیوپ از اسلب شمش 5sp استفاده می‌شود. بیلت یا شمش نوع دوم شمش 5sp است که برای تولید انواع پروفیل، مفتول، سپری، نبشی، ناودانی، انواع میلگرد و تیرآهن کاربرد دارد. اما مورد آخر شمش 5sp نیز بلوم است که با ظاهر پهن خود، برای تولید انواع پروفیل‌های ساختمانی با سطح مقطع باز و هم‌چنین تولید محصولاتی مانند میلگرد ساده و آجدار، نبشی و ناودانی انتخابی مناسب است.
جدول مقایسه انواع شمش‌ها
| نوع شمش | بیشترین کاربرد | خواص منحصربه‌فرد | مهم‌ترین عناصر شیمیایی |
| شمش 3sp | خودروسازی و ساختمان‌سازی | انعطاف‌پذیری بالا، خواص مکانیکی مطلوب، قابلیت جوشکاری مناسب | منگنز، مس، فسفر، کربن، کروم |
| شمش 4sp | ماشین‌سازی، پل‌سازی، ساخت‌وساز | استحکام و انعطاف مناسب، پایداری بالا | منگنز، سیلیسیم، کربن |
| شمش 5sp | تولید تیوپ، میلگرد، تیرآهن، پروفیل | انعطاف کم، قیمت ارزان‌تر، سختی بالا | منگنز، کربن و کروم |
جمع‌بندی نهایی محک استیل در مورد شمش 5sp، 3sp و 4sp
در این مقاله به شمش 5sp، 3sp و 4sp پرداختیم و ویژگی‌ها و کاربردهای هریک را برشمردیم. امیدواریم مفید بوده باشد. هر کدام از این نوع شمش‌ها بر حسب بیشترین عنصر به‌کاررفته در ساختارشان، کاربردی خاص پیدا می‌کند و دقت به ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و خواص مکانیکی آن حین انتخاب برای خرید، نهایتا منجر به تولید محصولی با کیفیت و یا ساخت سازه‌ای بادوام و مستحکم خواهد شد.
نظر شما چیست؟ درباره کاربرد هریک از این شمش‌ها چه می‌دانید؟ برای ما بنویسید.
سوالات متداول درباره شمش 3sp، شمش 4sp و شمش 5sp
- شمش 3sp گران‌تر است یا شمش 5sp؟
شمش 3sp به دلیل قابلیت انعطاف بالاتر و خواص جوشکاری مطلوب، در صنعت کاربرد بیشتری دارد و از شمش 5sp گران‌تر است.
2- بیشترین عناصر به‌کاررفته در تولید شمش 5sp کدام است؟
منگنز و کربن.
3- کدام گرید شمش را برای پروژه‌های پل‌سازی هم استفاده می‌کنند؟
شمش 4sp را به سبب پایداری مناسب و مقاومت بالا، در ساخت‌وساز پل‌ها نیز به کار می‌گیرند.
4- انواع شمش 3sp چیست؟
شمش 3sp را از نظر ظاهری به سه دسته اسلب، بیلت و بلوم تقسیم‌بندی می‌کنند که هرکدام براساس خواص خود، کاربردی ویژه یافته است.
5- برای تولید شمش 3sp از چه روش‌هایی استفاده می‌شود؟
به‌طور کلی سه روش برای ساخت شمش 3sp وجود دارد: روش مکانیکی، روش شیمیایی و روش حرارتی.
6- تختال شمش 3sp برای تولید چه چیزی استفاده می‌شود؟
اسلب یا تختال با شمش گرید 3، در تولید انواع ورق‌های فولادی استفاده می‌شود.
7- بیشترین عناصر شیمیایی در ساختار شمش 4sp کدام است؟
منگنز، سیلیسیم و کربن.
8- کدام نوع از انواع شمش‌ها در برابر عوامل خورنده چندان پایدار نیست؟
شمش 5sp به دلیل داشتن مقادیر بالایی از عنصر کروم، در برابر رطوبت، آب و اکسیژن مقاومت بالایی ندارد و باید برای ضد اکسید شدن و مقاومت بیشتر در برابر این عوامل، گالوانیزه شود.
