جستجو 
میلگرد یا میله تقویت کننده یا آرماتور یک نوع میله فولادی است که در ساختمان سازی کاربرد دارد و برای استحکام بیشتر بتن و سازه از میلگرد به عنوان یک وسیله کششی استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین انواع میلگرد، میلگرد فولادی کربنی است. اگر پیمانکار هستید در ادامه با این مقاله همراه باشید تا با انواع میلگرد آشنا شویم.
انواع میلگرد از نظر جنس
میلگردها از نظر جنس و مواد اولیه به کار گرفته با هم متفاوت هستند و هر شرکتی با توجه به استاندار میلگردهای که تولید می‌کند انواع مختلفی از ترکیبات شیمیایی را به کار می‌برد. یکی از مولفه‌های مهم هنگام تقسیم بندی انواع میلگرد توجه به ترکیب شیمیایی به کار رفته است. از انواع میلگرد از نظر جنس می‌توان به میلگرد فولاد کربنی و میلگرد آلیاژی اشاره کرد. در ادامه هر کدام را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.
میلگرد آلیاژی
همان طور که از اسم این نوع از انواع میلگرد پیداست مواد اولیه آن شامل ترکیب فولاد و چند آلیاژ دیگر مثل آلیاژ کروم، نیکل، مولبیدن، منگنز و تنگستن است. اما چرا از آلیاژها در کنار فولاد استفاده می‌شود؟ دلیل استفاده از آلیاژ و فولاد در ترکیب با هم افزایش خواص و استحکام فولاد است. در نتیجه این نوع از انواع میلگرد در برابر رطوبت و خوردگی مقاومت بیشتری از خودش نشان می‌دهد.
میلگرد میلگردفولاد کربنی؛ انواع میلگرد
یکی دیگر از انواع میلگرد از نظر جنس و مواد اولیه میلگرد فولاد کربنی است. این نوع از انواع میلگرد با کربن تهیه می‌شود و نسبت به میلگرد آلیاژی قیمت مناسب‌تری دارد و به همین دلیل به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع میلگرد بین پیمانکاران شناخته می‌شود. اما قیمت مناسب دلیل بر کیفیت پایین این نوع از انواع میلگرد نیست زیرا کربن موجب استحکام بیشتر میلگرد می‌شود.
ترکیبات شیمیایی انواع میلگرد با جزئیات
اگر کجکاوید با جزئیات ترکیبات شیمیایی انواع میلگرد آشنا شوید این قسمت برای شماست. همان طور که قبلا توضیح دادیم شرکت‌ها و کارخانه‌های سازنده میلگرد براساس استانداردی که برای تولید انواع میلگرد دارند از ترکیبات شیمیایی متفاوتی استفاده می‌کنند. اما در استاندارد میلگرد ایران (شماره ISIRI 3132) ترکیبات هر کدام از انواع میلگرد به قرار زیر است:
میلگرد ساده شامل؛ کربن 22/0، منگنز 75/0، سیلیسیم 55/0، گوگرد 050/0 و فسفر 050/0
میلگرد آجدار مارپیچ 340 شامل؛ کربن 22/0، منگنز 30/1، سیلیسیم 60/0، فسفر 45/0 و گوگرد 45/0
میلگرد آجدار جناغی 400 شامل؛ ترکیب کربن 37/0، منگنز 60/1، سیلیسیم 60/0، فسفر 45/0 و گوگرد 45/0
میلگرد آجدار مارپیچ 350 شامل؛ کربن 27/0، منگنز 60/1، سیلیسیم 55/0، فسفر 40/0 و گوگرد 40/0
میلگرد آجدار مرکب 520 شامل؛ کربن 32/0، منگنز 80/1، سیلیسیم 55/0، فسفر 040/0 و گوگرد 040/0
میلگرد آجدار جناغی 420 شامل؛ کربن 30/0، سیلیسیم 55/0، فسفر 40/0، منگنز 50/1 و گوگرد 40/0
میلگرد آجدار مرکب 500 شامل؛ کربن 40/0، سیلیسیم 60/0، فسفر 045/0، منگنز 80/1 و گوگرد 045/0
انواع میلگرد از نظر شکل هندسی
یکی دیگر از مواردی که می‌توان انواع میلگرد را براساس آن دسته بندی کرد شکل هندسی میلگرد است. برای بررسی شکل هندسی میلگرد به مواردی مثل سطح مقطع، قطر میلگرد، طول هر شاخه میلگرد و وزن آن توجه می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد قطر سطح مقطع یکی از مهم‌ترین مولفه‌های دسته‌بندی انواع میلگرد است. انواع میلگرد در بازار میلگردها در بازار با نام‌ها و شیوه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. به همین دلیل در این قسمت از مقاله انواع میلگرد قرار است سراغ بررسی انواع میلگرد در بازار برویم. از مهم‌ترین انواع میلگرد که در بازار فروخته می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
میلگرد نرمال
معمولا در ساختمان‌سازی پیش می‌آید که نیاز باشد از میلگرد با کمترین طول استفاده شود و برش میلگرد نیز اصلا مقرون به صرفه نیست. به همین منظور یکی از انواع میلگرد میلگرد نرمال است که ویژگی اصلی آن طول کمتر از 12 متر و حدود 8/11 متر است. میلگرد نرمال هم انواع مختلفی دارد که براساس قطر سطح مقطع و طول به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شود. از انواع میلگرد نرمال می‌توان به میلگرد با طول 2/3 تا 8/11 و قطر سطح مقطع از 5/5 تا 40 میلی‌متر اشاره کرد.
میلگرد حرارتی
میلگرد حرارتی همن طور که از نامش پیداست در برابر تغییرات دما مقاوم است. یکی از ویژگی‌های اصلی میلگرد حرارتی نحوه چیدمان و نصب این میلگرد در بتن به شکل حرف T است. این نوع از انواع میلگرد به صورت عمود روی هم قرار می‌گیرد. یکی از دلایل مهم برای استفاده از میلگرد حرارتی مقاومت در برابر زلزله و ترک خوردگی است.
میلگرد ترانس
یکی دیگر از انواع میلگرد، میلگرد ترانس یا میل ترانس است که به خاطر شکل ظاهری صاف و صیقلی‌اش شناخته می‌شود. معمولا از این نوع از انواع میلگرد در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که زیبایی ظاهری پروژه اهمیت بالایی دارد. میلگرد ترانس خود دارای چند نوع مختلف است؛ میلگرد ترانس دو پولیش، میلگرد ترانس تک پولیش، میلگرد ترانس کششی یا روغنی، میلگرد ترانس بلبرینگ خور، میلگرد ترانس سنگ خورده، میلگرد ترانس چهارپهلو، میلگرد ترانس مفتول و میلگرد ترانس تسمه.
میلگرد تقویتی
مهم‌ترین دلیل برای استفاهد از انواع میلگرد افزایش میزان استحکام فونداسیون است. در هر ساختمان چندین نوع میلگرد به کار می‌رود که به دو دسته میلگرد اصلی و میلگرد تقویتی تقسیم بندی می‌شود. میلگرد تقویتی نوع از انواع میلگرد است که موجب استحکا بیشتر ساختمان در برابر حوادث مختلف می‌شود. یکی از انواع میلگرد تقویتی میلگرد حرارتی است که قبل‌تر توضیحات آن را آورده‌ایم. یکی از کاربردهای اصلی میلگرد تقویتی در ساخت دیوار برشی و تیرچه بلوک است که موجب مقاومت بیشتر سازه در مناطق زلزله‌خیز است.
میلگرد بستر
میلگرد بستر یکی دیگر از انواع میلگرد است که جنس آن فولاد ضد زنگ است. این نوع میلگرد در واقع یک جفت میلگرد مفتولی است. در نهایت شکل میلگرد بستر چیزی شبیه به نردبان خواهد بود. علت اصلی استفاده از میلگرد بستر این است که عاج‌های موجود روی میلگرد موجب استحکام بیشتر سازه می‌شود. این نوع از انواع میلگرد به سازه فلزی بست می‌شود. از مهم‌ترین کابردهای میلگرد بستر افزایش استحکام است.
انواع میلگرد از نظر اندازه و سایز
سایزبندی میلگرد معیارهای متفاوتی دارد که در ایران و کشورهای دیگر معمولا متفاوت است. به طور مثال اندازبندی و سایزبندی میلگرد در امریکا با ایران کاملا متفاوت است. انواع میلگرد در ایران براساس قطر سطح مقطع میله دسته بندی می‌شود. معمولا انواع میلگرد از سایز 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 22، 25، 28، 32، 36، 40 تا میلگرد سایز 50 میلی متر موجود است.
اما سایزبندی انواع میلگرد به همین جا ختم نمی‌شود. انتخاب بهترین قطر میلگرد برای یک سازه بتنی یکی از مهم‌ترین بخش‌هاس ساخت و ساز است که باید توجه ویژه‌ای به آن داشت. همچنین می‌توان انواع میلگرد را براساس زیر دسته بندی کرد:
سایز 8 و 10 یا میلگرد خاموت: این نوع از انواع میلگرد در تیرها، شناژها و ستون‌ها برای افزایش استحکام بتتن به کار گرفته می‌شود. نکته جالب درباره میلگرد خاموت این است که این نوع از میلگرد به صورت دایره‌ای به دور میلگرد اصلی ستون بسته می‌شود.
سایز 14 یا میلگرد خرک: میلگرد خرک یکی دیگر از انواع میلگرد است که در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارد. معمولا پیمان کاران با توجه به ارتفاع پی سایز میلگرد خرک را از 14 میلی متر انتخاب می‌کنند. نکته مهم در انتخاب میلگرد خرک که یکی از متداول‌ترین انواع میلگرد است، تناسب عمق پی با قطر سطح مقطع میلگرد است. هر چه عمق پی افزایش یابد باید از میلگردی با قطر سطح مقطع بیشتر استفاده شود.
انواع استاندارد میلگرد؛ انواع میلگرد براساس استانداردها
طبق استاندارد میلگرد ایران انواع میلگرد در چند دسته مختلف تقسیم بندی می‌شود؛ میلگرد ساده، میلگرد آجدار جناقی، میلگرد آجدار مارپیچ و میلگرد آجدار مرکب.
در ایران انواع میلگرد طی استاندارد میلگرد ایران ساخته می‌شود. این استاندارد به شماره ISIRI 3132 با عنوان میلگرد فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن به همراه ویژگی‌ها و روش های آزمون در سال 69 شمسی تدوین شده است. سپس این استاندارد در سال 92 تغییر یافت.
همچنین انواع میلگرد را می‌توان بر اساس استاندارد GOST نیز تقسیم بندی کرد. در این استاندارد میلگردها در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند: میلگرد A1، میلگرد A2، میلگرد A3 و میلگرد A4
کیفیت مکانیکی انواع میلگرد
از جمله ویژگی‌های مهم انواع میلگرد که هنگام بررسی استانداردها مورد توجه قرار می‌گیرد کیفیت مکانیکی میلگرد است. کیفیت مکانیکی شامل مواردی از قبیل استحکام تسلیم میلگرد، استحکام کششی و نسبتی از استحکام کششی به تسلیم است.
تقسیم بندی میلگرد براساس میزان مقاومت
یکی دیگر از دسته‌بندی‌های کاربردی انواع میلگرد براساس میزان مقاومتی است که از خود نشان می‌دهد. میلگرد یکی از مهم‌ترین عناصر استحکام‌بخش به ساختمان است. چنانچه از میلگرد مناسب با ساختار بنا استفاده نشود و میلگرد توان مقابله و مقاومت در برابر فشار را نداشته باشد ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری رخ دهد. به همین منظور شناخت انواع میلگرد براساس میزان مقاومت اهمیت بالایی دارد. در ادامه با انواع میلگرد براساس میزان مقاومت آشنا می‌شویم.
میلگرد ضد زنگ
اصلی‌ترین ویژگی میلگرد ضد زنگ مقاومت زیاد در برابر خوردگی و اکسید شدن است. به همین دلیل میلگرد ضد زنگ جزء گران‌قیمت‌ترین انواع میلگرد است. اگر در شهرهایی که رطوبت هوا بالاست ساختمان می‌سازید این نوع میلگرد برای پروژه شما مناسب‌تر است.
میلگرد اروپایی
یکی دیگر از انواع میلگرد میلگرد اروپایی است که معمولا در مناطق زلزله‌خیز و مناطق مستعد بلایای طبیعی مثل طوفان کاربردی ندارد زیرا از نظر مقاومت، استحکام بالایی ندارد. ترکیب اصلی این نوع از انواع میلگرد عنصر منگنز است که منجر به خاصیت خم شوندگی میلگرد اروپایی می‌شود. همچنین این نوع از انواع میلگرد بسیار اقتصادی است.
میلگرد کامپوزیتی
کامپوزیت به معنای چندسازه است. در میلگرد کامپوزیتی یا FRP هم از چندین ترکیب مختلف استفاده می‌شود که به ترتیب عبارت است از؛ کربن، بازالت و شیشه. از ویژگی‌های خاص این نوع از انواع میلگرد می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی، سبکی و قیمت مناسب اشاره کرد.
میلگرد کربنی یا میلگرد سیاه
میلگرد سیاه یا میلگرد کربنی (CFRP) یکی دیگر از انواع میلگرد است که از نظر مقاومت در درجه بالایی قرار دارد و برای استفاده در پروژه‌های شهرهایی با آب‌وهوای مرطوب و محیط‌هایی که با عناصر خورنده و یا با میدان مغناطیسی بالا در ارتباط است گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود. میلگرد سیاه یا کربنی یکی از شناخته شده‌ترین انواع میلگرد است.
میلگرد گالوانیزه
یکی از انواع میلگرد که نسبت به میلگرد گالوانیزه مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد میلگرد گالوانیزه است. این نوع میلگرد از جنس فولاد است و با یک لایه محافظ از جنس روی پوشیده می‌شود. علت استفاده از روکش روی در میلگرد گالوانیزه، افزایش مقاومت میلگرد در برابر خوردگی و پوسیدگی است. به دلایلی که گفته شد میلگرد گالوانیزه یکی از انواع میلگرد گران قیمت محسوب می‌شود.
میلگرد اپوکسی
میلگرد اپوکسی یا میلگرد پوششی اپوکسی در واقع همان میلگرد فولادی است. با این تفاوت که با یک لایه اپکسی سبزآبی رنگ پوشیده می‌شود تا در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاومت داشته باشد. این نوع میلگرد یکی از مقاوم‌ترین انواع میلگرد در برابر آب است و به راحتی زنگ نمی‌زند. به علت اضافه شدن پوشش اپوکسی قیمت این نوع میلگرد نسبت به میلگرد فولادی بیشتر است.
انواع میلگرد از نظر کاربرد
میلگردها می‌توانند کاربردهای متنوعی داشته باشند. بر همین اساس انواع میلگرد را می‌توان در دسته های زیر قرار داد:
میلگرد ادکا
این نوع از انواع میلگرد در سقف تیرچه بلوک اجرا می‌شود و طوری نصب می‌شود که در محل اتصال سقف به تیرچه قرار داشته باشد. نام‌های دیگر این میلگرد، اودکا، اوتکا و اتکا است که معنای گردن اردک را می‌دهد زیرا میلگرد ادکا شبیه گردن اردک دارای انحنا است.
میلگرد خاموت
یکی دیگر از انواع میلگرد که از نظر کاربرد بررسی می‌کنیم میلگرد خاموت است. این نوع میلگرد در شناژ ساختمان به منظور افزایش استحکام به کار گرفته می‌شود. در واقع خاموت یک نوع میلگرد عرضی است که به شکل عمود بر میلگرد طولی قرار می‌گیرد تا استحکام آن افزایش یابد.
میلگرد خرک
سومین مورد از انواع میلگرد خرک است. این میلگرد به جهت ایجاد فواصل مشخص بین آرماتور استفاده می‌شود و از نظر سازه‌ایکاربرد ویژه‌ای ندارد. قبل از استفاده از میلگرد خرک ابتدا باید بتن مگر را اجرا کنیم. سپس مرحله آرماتوربندی و اجرای فوندانسیون باید انجام شود. بعد از اجرای فوندانسیون نوبت قالب‌بندی فونداسیون است که طی آن از میلگرد خرک استفاده می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی انواع میلگرد دربازار پرداختیم و میلگردهای مختلف را از نظر جنس، قطرسطح مقطع، کاربرد، میزان مقاومت، شکل هندسی و کیفیت مکانیکی بررسی کردیم. چنانچه پیمانکار و یا مدیر یک پروژه ساختمانی هستید به کمک این مقاله با انواع میلگرد آشنا شده‌اید.
